Pjesëtarët e dy grupeve të para guerile të vitit 1991, të cilat vepruan në zonën Mali i Dajtit – Surrel në Shqipëri, kanë reaguar publikisht duke akuzuar institucionet e Kosovës për injorim të sakrificës së tyre dhe për përdorim selektiv të historisë së UÇK-së për qëllime politike.
Në një deklaratë të nënshkruar nga Oso Ferizi, në emër të pjesëtarëve të të dy grupeve, thuhet se presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka marrë zyrtarisht kërkesën e tyre për njohjen e rolit dhe kontributit që këto struktura të hershme të rezistencës kanë pasur në themelimin e UÇK-së.
Sipas reagimit, grupet guerile të vitit 1991 ishin formuar me dijeninë dhe miratimin e Presidentit historik Dr. Ibrahim Rugova dhe autoriteteve shtetërore të Shqipërisë të kohës, të udhëhequra nga Presidenti Ramiz Alia.
Brenda këtyre grupeve, thuhet më tej, vepruan figura kyçe të rezistencës shqiptare, ndër ta:
Sali Çekaj
Adem Jashari
Zahir Pajaziti
Ahmet Hoxha
Ilaz Kodra
Xhevat Qerimi
Këto emra, tani të konsideruar shtylla historike të lirisë, sipas nënshkruesve të deklaratës, kanë qenë pjesë e strukturës së parë të organizuar para shpërthimit të luftës së armatosur në Kosovë.
Në deklaratë ngrihet në pah edhe data 2 dhjetor 1991, kur 33 pjesëtarë të grupit, të prirë nga heroi Sali Çekaj, kaluan kufirin me armë duke nisur, siç thuhet, “fazen e parë të angazhimit të armatosur për lirinë e Kosovës”.
Pjesëtarët e grupeve shprehen të zhgënjyer që për më shumë se tre dekada nuk kanë marrë “as falënderimin më minimal” nga institucionet e Kosovës.
Në reagim theksohet se ndërsa emrat e heronjve përdoren në ceremoni shtetërore dhe diskurs politik, kontributi i atyre që ishin pjesë e strukturave fillestare të organizimit ushtarak po anashkalohet.
Deklarata përmban edhe kritika ndaj vendimeve të fundit institucionale për nderime, duke përmendur rastin e këngëtares Adelina Ismajli, e cila sipas tyre “e kthen këtë çështje në biznes”, ndërkohë që kontribuesit e hershëm të rezistencës nuk marrin vëmendjen e duhur.
“Kjo është tallje, bixhoz politik dhe mohim i kontributit tonë historik” – thuhet në reagim.
Në fund, pjesëtarët e dy grupeve guerile kërkojnë nga institucionet e Republikës së Kosovës t’i rikthehen “historisë së vërtetë” dhe të njohin rolin e tyre në themelet e shtetit.
