Grupi militant palestinez Hamas ka nisur një sulm të paprecedentë ndaj Izraelit, me luftëtarët e tij që hyjnë në komunitete pranë Rripit të Gazës, duke vrarë banorë dhe duke marrë pengje.
Përgjigjet e të gjitha pyetjeve që mund të kesh, i gjen më poshtë:
Çfarë është Hamasi?
Hamasi është një grup militant, islamik, palestinez që sundon Rripin e Gazës. Hamasi është betuar për shkatërrimin e Izraelit dhe ka bërë disa luftëra me Izraelin që kur mori pushtetin në Gaza në 2007-ën.
Ka lëshuar ose ka lejuar grupe të tjera të lëshojnë mijëra raketa në Izrael dhe ka kryer sulme të tjera vdekjeprurëse. Izraeli gjithashtu ka sulmuar vazhdimisht Hamasin nga ajri dhe së bashku me Egjiptin, ka bllokuar Rripin e Gazës që nga viti 2007, duke thënë se “është për sigurinë e tij”.
Hamasi cilësohet si grup terrorist nga Izraeli, Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe Britania e Madhe, si dhe nga fuqi të tjera. Hamasi mbështetet nga Irani, i cili e financon atë dhe ofron armë dhe trajnime.
Çfarë është Rripi i Gazës?
Rripi i Gazës është një territor prej 41 km i gjatë dhe 10 km i gjerë midis Izraelit, Egjiptit dhe Detit Mesdhe. Aty jetojnë rreth 2.3 milionlbnjerëz dhe është një nga dendësitë më të mëdha të popullsisë në botë.
Si është jeta në Rripin e Gazës?
Izraeli kontrollon hapësirën ajrore mbi Gazën dhe vijën e saj bregdetare dhe kufizon se kush dhe çfarë mallrash lejohen të hyjnë dhe të dalin nëpër pikat kufitare. Në mënyrë të ngjashme, Egjipti kontrollon se kush hyn dhe del përmes kufirit të tij me Gazën.
Rreth 80% e popullsisë së Gazës varet nga ndihma ndërkombëtare, sipas OKB-së, dhe rreth një milion njerëz mbështeten në ndihmën e përditshme ushqimore.
Çfarë është Palestina dhe çfarë lidhje kanë këto ngjarje me të?
Bregu Perëndimor dhe Gaza, të cilat njihen si territoret palestineze, si dhe Jeruzalemi Lindor dhe Izraeli, të gjithë kanë qenë pjesë e tokës së njohur si Palestinë që nga koha romake.
Këto ishin gjithashtu tokat e mbretërive hebraike në Bibël dhe shihen nga hebrenjtë si atdheu i tyre i lashtë.
Kufijtë e Izraelit shpjegohen në harta
Izraeli u shpall shtet në vitin 1948, megjithëse toka ende quhet Palestinë nga ata që nuk e njohin të drejtën e Izraelit për të ekzistuar. Palestinezët përdorin gjithashtu emrin Palestinë si një term ombrellë për Bregun Perëndimor, Gazën dhe Jerusalemin Lindor.
Pse po luftojnë Izraeli dhe Hamasi?
Ka tension të vazhdueshëm mes Izraelit dhe Hamasit, por sulmi nga militantët të shtunën erdhi pa paralajmërim. Hamasi gjuajti mijëra raketa drejt Izraelit, ndërsa dhjetëra luftëtarë shkelën kufirin dhe pushtuan komunitetet izraelite, duke vrarë dhjetëra civilë dhe duke marrë robër të tjerë.
Izraeli filloi sulmet ajrore të menjëhershme, duke thënë se kishte në shënjestër objektet e militantëve në Gaza.
Sa i paprecedentë është ky sulm?
Siç shkruan gazetari Jeremy Bowen, ky është operacioni më ambicioz që Hamasi ka nisur ndonjëherë dhe sulmi më serioz ndërkufitar me të cilin është përballur Izraeli në më shumë se një brez.
Sulmi i paprecedentë erdhi një ditë pas 50-vjetorit të sulmit të befasishëm nga Egjipti dhe Siria në 1973 që nisi një luftë të madhe në Lindjen e Mesme.
A është ky një dështim i madh i inteligjencës izraelite?
Po. Me përpjekjet e kombinuara të Shin Bet, inteligjencës së brendshme izraelite, Mossad-it, agjencisë së saj të jashtme të spiunazhit dhe të gjitha aseteve të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit, është befasuese që askush nuk e nuhati.
Izraeli ka padyshim shërbimet më të mëdha dhe më të mirëfinancuara të inteligjencës në Lindjen e Mesme, me informatorë dhe agjentë brenda grupeve militante palestineze, si dhe në Liban, Siri dhe gjetkë.
Në terren, përgjatë gardhit të tensionuar kufitar midis Gazës dhe Izraelit ka kamera, sensorë të lëvizjes në tokë dhe patrulla të rregullta të ushtrisë.
Gardhi me tela me gjemba supozohet të ketë qenë një ‘pengesë e zgjuar’ për të parandaluar pikërisht llojin e infiltrimit që ka ndodhur në këtë sulm. Megjithatë, militantët e Hamasit thjesht kaluan nëpër të, hapën vrima në tela ose hynë në Izrael nga deti.
Çfarë mund të ndodhë më pas?
Komandanti i militantëve të Hamasit, Mohammed Deif u ka bërë thirrje palestinezëve dhe arabëve të tjerë që t’i bashkohen operacionit të militantëve për të ‘fshirë pushtimin izraelit’.
Një pyetje e madhe tani është nëse palestinezët në Bregun Perëndimor do ta dëgjojnë thirrjen e tij.
Izraeli padyshim sheh potencialin për një luftë që mund të hapet në fronte të shumta. Të dielën në mëngjes, Hezbollahu lëshoi një numër raketash dhe predhash në veri të Izraelit, pa shkaktuar viktima.
Ushtria izraelite ka urdhëruar një përforcim masiv të trupave.
/tiranapost
