Ekspertët e kanë përcaktuar vetëvlerësimin në mënyra të panumërta dhe në kontekste të ndryshme.
Psikologët hulumtues shpesh e përkufizojnë vetëvlerësimin si aktin e respektimit të nevojave dhe dëshirave të dikujt, të kuptuarit e vlerës së dikujt dhe të bërjes së zgjedhjeve që na lejojnë të ruajmë dinjitetin tonë.
Vetëvlerësimi është i rëndësishëm pasi ndihmon të kapërcejmë sfidat, të krijojmë elasticitet dhe të ruajmë shëndetin emocional. Shumë studiues pohojnë gjithashtu se vetëvlerësimi është i lidhur ngushtë me mënyrën se si e duam veten. E kundërta e respektit për veten është mosrespektimi, shkruan Psychology Today.
Por si duket saktësisht kjo? Këtu janë disa shembuj se si njerëzit ndonjëherë nuk e respektojnë veten:
-Duke bindur veten se nuk je mjaftueshëm i mirë, se nuk mund të bësh asgjë siç duhet…
– Mund të mos respektoni dëshirat dhe nevojat tuaja
-Lejimi i të tjerëve të kalojnë kufijtë që ju vendosni
-Nënvlerësoni talentet, arritjet ose karakterin tuaj
-Mund të mos merrni kohë për të praktikuar kujdesin ndaj vetes
-E keni të vështirë të thoni “jo” dhe shpesh përfitoni
-Mund të jeni duke menduar shumë për atë që të tjerët mendojnë për ju, në vend që të përqendroheni në atë që mendoni për veten tuaj
Mungesa e vetëvlerësimit mund të ketë shkaqe të ndryshme. Disa u rritën në një mjedis ku prindërit e tyre nuk i mbështetnin ose abuzonin me ta. Të tjerët u ngacmuan në shkollë ose u neglizhuan nga mësuesit.
Dikush ka kaluar trauma në marrëdhënie ose në jetën familjare që e bën të ndihet i vogël ose i padenjë. Dhe dikujt thjesht nuk iu mësua kurrë rëndësia e respektit për veten kur u mësuan për respektimin e të tjerëve.
Si të fitoni vetëvlerësimin tuaj?
Zakonet e vjetra janë të vështira për t’u ndryshuar, veçanërisht nëse nuk dimë nga t’ia nisim. Konsulentja Chickie Davis këshillon hapat e mëposhtëm:
Mendoni për vlerat tuaja
“Është e dobishme të bëni një listë të asaj që vlerësoni në jetë, cilat janë nevojat tuaja dhe çfarë dëshironi nga jeta. Mendoni se çfarë vlerash keni dhe si i jetoni ato çdo ditë (ose ndoshta, çfarë mund t’ju duhet të përmirësoni),” beson ajo.
Analizoni marrëdhëniet tuaja me të tjerët
“Një mënyrë e mirë për të kuptuar nëse e respektoni veten është të kuptoni se si ju trajtojnë njerëzit përreth. Mënyra se si ne e respektojmë dhe e trajtojmë veten është një tregues i madh se si të tjerët mësojnë të na trajtojnë. Nëse ndiheni të lënë pas dore, të parespektuar ose të pambështetur nga individët rreth jush, shikoni se si mund t’i ndryshoni ato marrëdhënie. Përfundimi është se ju vendosni se çfarë do të toleroni te të tjerët dhe një mënyrë e mirë për të respektuar veten është të mos përkuleni prapa për të ndihmuar njerëzit që nuk respektojnë kufijtë tuaj”, thotë Davis.
Praktikoni kujdesin për veten
“Kur bëjmë një përpjekje të vetëdijshme për t’u kujdesur për veten emocionalisht, fizikisht dhe shpirtërisht, i kujtojmë vetes se jemi të denjë për dashuri, respekt dhe lumturi. Sa më shumë të vlerësojmë se kush jemi dhe t’i kushtojmë vëmendje nevojave dhe dëshirave tona, aq më shumë e kemi prioritet respektin për veten në jetën tonë,” beson ajo.
Mos u trego kaq i ashpër me veten
“Asnjë kritik nuk është më i zhurmshëm se ai që jeton brenda nesh. Të gjithë ngatërrohemi herë pas here. Është e rëndësishme të falim veten për të metat tona dhe të kërkojmë falje me mirësjellje kur bëjmë një gabim”, këshillon ai.
Bëni më shumë nga gjërat që ju pëlqejnë
“Keni një hobi të preferuar, por nuk keni shumë kohë për të? A ka ndonjë aktivitet që ju pëlqen të bëni, edhe nëse nuk jeni të mirë në të? A ka gjëra që ju pëlqen të bëni që askush tjetër nuk i bën? Bëni ato gjithsesi. Gjeni kohë, kujtojini vetes se nuk duhet t’i bëni gjërat mirë për t’i shijuar ato dhe thoni vetes se është në rregull t’i bëni gjërat vetë. Pavarësisht nëse bëhet fjalë për përsosjen e aftësive tuaja të qepjes, duke bërë komedi stand-up ose ecje, merrni kohë për t’u rrethuar me aktivitete që ju pëlqejnë. Kur ushqejmë shpirtin, mësojmë të respektojmë më shumë veten”, përfundon ajo.
