Do të doja të ndaja me ju disa reflektime mbi ndërgjegjësimin, filozofinë e përgjithshme dhe implikimet e saj sociale. Dua të filloj duke thënë se nuk jam një avokat i ndërgjegjes apo edhe një fans i veçantë i Jon Kabat-Zinn.
Megjithatë, është e pamundur të mohohet sot se ndërgjegjja është e rëndësishme për gjendjen aktuale të shoqërisë sonë. Sigurisht që unë propozoj për qenien njerëzore – si të ardhmen e vetme të mundshme të saj – vetëdijen (ndërgjegjësimin) ose, nëse preferoni, vetëdijen (vetëndërgjegjësimin), diçka më të artikuluar, të plotë dhe komplekse se vetëdija, por të gjitha ato takohen në një të vetme. Pika: qendra e njeriut, e universit në të cilin ai jeton dhe ndërton rrëfimin e tij.
Është e rëndësishme të përqendrohemi në këtë hap – në fakt narrativa – në mënyrë që të identifikohen implikimet sociale të një filozofie të përgjithshme që sheh specien tonë duke mësuar të tregojë përsëri veten për veten. Jo unë në qendër të universit, por unë si një urë e ndërgjegjshme, e aftë për të krijuar një marrëdhënie midis vetes dhe të tërës dhe midis pjesëve të ndryshme të së tërës dhe përvojës që kam për veten time. Prandaj, unë jam një qenie njerëzore, me të gjitha kufizimet e mia, kontradiktat dhe dobësitë e mia, por një specie më e mirë në këtë planet pikërisht sepse jam në gjendje të kuptoj marrëdhënien që ekziston midis gjërave dhe ta përpunoj atë.
Pavarësisht se jam jashtëzakonisht i vetëm në singularitetin tim, nuk jam i ndarë, por në kontakt të thellë me të tërën dhe ky kontakt është më i madh në atë masë sa e kam takuar dhe gjetur veten time, duke kuptuar më mirë atë që jam dhe bërjen time të mundshme.
Ditët e fundit kam lexuar një artikull nga Ronald Purser, i cili pretendon se ndërgjegjja është opiumi i njerëzve ose – me fjalët e tij – mjeti i ri i kapitalizmit, sepse shpërqendron dhe vë në gjumë mendjen e atyre që e praktikojnë. Shaka është kjo?
Është e pamundur të mos kuptohet problemi i vërtetë, nyja nervore në këtë moment të historisë sonë evolucionare. Ndarja midis meje dhe vetes, distanca midis stimulit të jashtëm që marrin shqisat në përjetimin e jetës rreth meje dhe aftësisë sime për të dëgjuar nga brenda që prodhojnë këto stimuj: cilët çelësa prekin ata, si arrijnë tek unë? A më lëndojnë, më zgjojnë apo më krijojnë nevojë? Dhe ku është zgjidhja e kësaj ndarjeje?
Zgjidhja gjendet te ndërgjegjësimi, pikërisht te ndërgjegjësimi, te aftësia ime intime, personale, për të heshtur brenda vetes, sepse heshtja më mundëson të prodhoj dëgjim dhe në dëgjim afrohem me ato që janë rastet e mia më intime dhe të thella.
Nëse e doni veten, jeni më të aftë për të hyrë në kontakt me botën, për të kapur vështirësitë e saj dhe për të provuar veten për t’i zgjidhur ato.
Kështu zbulon se je pjesë e vetëdijshme e së tërës dhe, si e tillë, përgjegjës për një FAZË të re (filozofi, art, shkencë, ekonomi). Nevojitet një vizion filozofik për të ridizenjuar botën dhe një art i ri për të prodhuar në të një shenjë që e ridrejton drejt së mirës dhe së bukurës, së vërtetës dhe së drejtës, ku – siç tha Francisco Varela – mund të angazhoheni si një studiues. Zbuloni ligjet e shkencës së vetvetes dhe gjeneroni një paradigmë të re, të aftë për të prodhuar një ekonomi të qëndrueshme për të gjithë: vita tua vita mea.
Pra, të imagjinosh që vetëdija ose ndërgjegjja nuk janë mjete për përmirësimin e shoqërisë është një çmenduri e pastër, është marrëzi e vërtetë ose nëse dëshironi, i mungon struktura e njohjes së proceseve të komunikimit. Në fakt, si mund ta masim inteligjencën tonë nëse jo me aftësinë që kemi për të komunikuar – edhe më parë me të tjerët me veten – dhe çfarë është të komunikojmë nëse nuk marrim rezultatin që kërkojmë?
Cili është rezultati i këtyre praktikave? Ndjeshmëri më e madhe ndaj vetes, ndaj nevojave të mia, të cilat zgjidhen kur i plotësoj ato, duke më bërë një person më të mirë, sepse më i ndjeshëm dhe, për rrjedhojë, më gjithëpërfshirës, i aftë për të kuptuar jo vetëm veten, por edhe nevojat e të tjerëve, për gjendjen e tjetrit që lëviz me mua dhe ekziston me mua falë jetës.
Vetëdije do të thotë ndjeshmëri, aftësi për t’u emocionuar për jetën, për të pranuar sfida gjithnjë e më të mëdha duke më bërë të jem më i gatshëm dhe më i sigurt në burimet e mia ndaj tyre, i sigurt se mund të përpiqem, jo i sigurt se mund të kem sukses, por i sigurt që do të jem në gjendje të provoj, të provoj përsëri, sepse ai është elastik, i aftë, domethënë të mësojë nga gjithçka, nga sukseset e mia dhe nga gabimet e mia. Duke cituar Nelson Mandelën: “Ose fitoj, ose mësoj”, ose Dalai Lama: “Nëse humbisni, mos e humbni mësimin”.
Prandaj, është kaq e thjeshtë të kuptohet se e vetmja e ardhme e qëndrueshme për specien tonë është ndërgjegjësimi.
Lloji ynë është në prag të një kërcimi të madh evolucionar që kërkon aftësinë jo vetëm për t’u bërë më i ndjeshëm përmes dëgjimit dhe më entuziast për jetën, por gjithashtu i aftë për të shprehur më shumë energji ndaj mjeteve përmes të cilave ne përcaktojmë dhe njohim veten dhe të tjerët.
Kur ndjeshmëria, entuziazmi dhe energjia janë me mua, vizioni im zgjerohet dhe unë, që e di dhe jam i vetëdijshëm se jam vetëm, që e di dhe jam i vetëdijshëm për vështirësinë që kanë të tjerët për të më kuptuar, që di dhe jam i vetëdijshëm se duhet të luaj lojën e jetës me duart e mia, gjithashtu di të njoh që tjetri është në të njëjtën gjendje si unë dhe për këtë arsye, e kuptoj që lëvizja drejt tij më lejon të afrohem me të, duke përmirësuar jetën në tërësi.
Në momentin që kuptoj që tjetri, si unë, përdor mjetet që ka në dispozicion për të komunikuar, e di që do të më duhet të drejtoj përdorimin e tyre për të mos mbetur skllav i tyre. Prandaj do të më duhet të angazhohem për të komunikuar me një qëllim të vetëm: të përmirësoj atë që arrij.
Nëse e kuptoj që jeta është kontejneri i madh dhe, si e tillë, është një dhuratë sepse ky moment është i lirë, lloji i energjisë brenda meje është i një cilësie superiore: nuk ka më mllef, keqardhje, urrejtje, dhunë, por ndërgjegjësim, në fakt, vetëdije.
Pra, më falni, por vetëdija nuk është opiumi i masave më shumë se vetëdija. Përkundrazi, ato janë çelësi për të hyrë në kontakt me një cilësi tjetër të jetës, një cilësi më të lartë që ne të gjithë e kontaktojmë pa qenë të vetëdijshëm për të, me të cilën të gjithë ushqehemi pa e nderuar atë, me të cilën të gjithë jemi të dashur pa e festuar.
Nuk ka të ardhme pa Vetëndërgjegjësimin për speciet tona. Ndërgjegjësimi dhe vetëdija janë çelësat për të bërë kërcimin tonë evolucionar: zgjimi dhe bërja e pranishme në këtë moment, duke qenë kështu në gjendje të thoni “Faleminderit Jetë”.
