178 vende ranë dakord për një kornizë globale veprimi, duke synuar reduktimin e përdorimit të duhanit, kontrollin e hipertensionit dhe rritjen e qasjes në kujdesin mendor, ndërsa SHBA-ja dhe Argjentina votuan kundër.
Udhëheqës nga e gjithë bota në Asamblenë e Tetëdhjetë të Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara (APKB) kanë miratuar deklaratën politike për të luftuar sëmundjet jo-ngjitëse (SJN) dhe sfidat e shëndetit mendor përmes një qasjeje plotësisht të integruar. Ky është rezultati i negociatave ndërqeveritare përpara dhe të shqyrtuara nga takimi i katërt i nivelit të lartë i APKB-së mbi parandalimin dhe kontrollin e SJN-ve dhe promovimin e shëndetit mendor dhe mirëqenies, të mbajtur më 25 shtator 2025.
E titulluar “Barazi dhe integrim: transformimi i jetës dhe mjeteve të jetesës përmes lidershipit dhe veprimit kundër sëmundjeve jo-ngjitëse dhe promovimit të shëndetit mendor dhe mirëqenies”, deklarata politike është deklarata e parë e tillë që trajton së bashku sëmundjet jo-ngjitëse dhe shëndetin mendor, dhe shënon një mundësi unike për të përshpejtuar progresin global me një sërë objektivash specifike globale për vitin 2030. Ky hap pritet të shënojë një epokë të re në adresimin e disa prej sfidave më urgjente shëndetësore në botë që prekin njerëz të të gjitha moshave dhe niveleve të të ardhurave në të gjithë globin.
Shkaqet kryesore të vdekjes sot, Sëmundjet Jo-Ngjitëse (SJS) marrin 18 milionë jetë të parakohshme çdo vit, ndërsa problemet e shëndetit mendor prekin mbi një miliard njerëz në nivel global. Sëmundjet Jo-Ngjitëse (SJS) shpesh shkaktohen nga faktorë rreziku të parandalueshëm, siç janë dietat e pashëndetshme, përdorimi i duhanit, konsumi i alkoolit, mungesa e aktivitetit fizik dhe ndotja e ajrit shumë prej të cilave ndikojnë negativisht edhe në shëndetin mendor. Si Sëmundjet Jo-Ngjitëse (SJS) ashtu edhe problemet e shëndetit mendor po rriten në çdo vend, duke prekur çdo komunitet. Kjo i bën ato çështje urgjente jo vetëm për shëndetin publik, por edhe për produktivitetin dhe rritjen e qëndrueshme ekonomike.
Një epokë e re me objektiva të matshme
Duke shënuar një evolucion të rëndësishëm nga angazhimet e mëparshme, deklarata e re politike përcakton tre objektiva të parë globalë të rezultateve “të përshpejtuara” që duhen arritur deri në vitin 2030:
150 milionë më pak përdorues të duhanit;
150 milionë më shumë njerëz me hipertension nën kontroll
150 milionë më shumë njerëz me qasje në kujdes shëndetësor mendor…
Deklarata politike i pozicionon në mënyrë të vendosur Sëmundjet Jo-Ngjitëse dhe shëndetin mendor jo vetëm si shqetësime shëndetësore, por edhe si shtylla qendrore për arritjen e zhvillimit të qëndrueshëm dhe drejtësisë sociale. Ajo nënvizon se zgjidhjet kërkojnë një qasje “të gjithë qeverisë” dhe “të gjithë shoqërisë”, duke angazhuar shoqërinë civile, partnerët, të rinjtë, personat me aftësi të kufizuara dhe njerëzit me përvojë të jetuar.
Kjo deklaratë mbështetet dhe i forcon tre deklaratat e mëparshme dhe harton një kurs të ri veprimi drejt një të ardhmeje më të shëndetshme, më të drejtë dhe më të begatë. Teksti konfirmon nevojën për të siguruar mekanizma llogaridhënieje që mund të demonstrojnë dhe të mbështesin ndikimin.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së do të raportojë mbi progresin drejt këtyre objektivave deri në vitin 2030, përpara Takimit të ardhshëm të Nivelit të Lartë. OBSH-ja, së bashku me agjencitë e OKB-së, do të mbështesë Shtetet Anëtare në përkthimin e këtyre angazhimeve historike në veprime kombëtare, duke siguruar llogaridhënie nga tani deri në vitin 2030 e më tej.
Të gjitha sa më sipër varen kryesisht nga disponueshmëria dhe përdorimi i informacionit të besueshëm të kujdesit shëndetësor – nga politikëbërësit, nga punonjësit e shëndetësisë dhe nga publiku i gjerë.
Njoftimi për shtyp i OBSH-së nuk përmend se nga 178 vende, 175 votuan në favor të deklaratës dhe dy vende – SHBA-ja dhe Argjentina – votuan kundër. Paraguai ishte i vetmi vend që abstenoi.
Votat nga SHBA-ja dhe Argjentina ishin të parashikueshme. Këto qeveri udhëhiqen nga ideologjia politike, jo nga shëndeti publik. Ne duhet të festojmë solidaritetin dhe qasjen e bazuar në prova të pothuajse çdo vendi në botë përballë këtij mohimi të shtrembëruar.
Profili i HIFA-s: Neil Pakenham-Walsh është koordinator i HIFA-s (Informacion Shëndetësor për të Gjithë), një komunitet global shëndetësor që bashkon të gjithë palët e interesuara rreth qëllimit të përbashkët të aksesit universal në informacion të besueshëm të kujdesit shëndetësor. HIFA ka 20,000 anëtarë në 180 vende, që bashkëveprojnë në katër gjuhë dhe përfaqësojnë të gjitha pjesët e ekosistemit global të provave. HIFA administrohet nga Global Healthcare Information Network, një organizatë jofitimprurëse me seli në Mbretërinë e Bashkuar në marrëdhënie zyrtare me Organizatën Botërore të Shëndetësisë./Hifa.org
