Në rend të parë të situatës familjare që formon mirëqenien tonë emocionale dhe sociale, marrëdhëniet mes vëllezërve – vëllezërve-motra – janë një element jo gjithmonë tërësisht eksplorues, por që po merr vëmendje gjithnjë e më të madhe. Pyetja që mund të ngrihet është: a është të kesh një motër asociuar me nivele më të larta të lumturisë ose mirëqenies subjektive? Përgjigjja nuk është e prerë, por literaturë e fundit ofron tregues interesantë.
Në një studim të kryer nga Laura Padilla‑Walker dhe kolegë në Brigham Young University u analizuan 395 familje me adoleshentë (mosha 10-14 vjeç) dhe u gjet se të pasurit një motër ishte i lidhur me ulje të ndjenjave si vetmia, ndjenja “i/e padëshiruar/padëshiruar”, kujdesi i tepërt për fajin ose ndjenja e frikës. Studimi zbuloi gjithashtu se kjo lidhje pozitive nuk varej nga mosha e motrës në raport me vëllanë/vëllanë tjetër ose nga përkatësia gjinore e të pasurit motrës.
Në një tjetër përpjekje, një analizë e publikuar nga Hollifield & Conger (2015) në larminë e marrëdhënieve mes motrave/vëllezërve në vitin e fundit të shkollës së mesme, zbuloi se të pasurit motër (si pjesë e dy-motra ose motër-vëlla) ishte i lidhur me nivele më të larta të mbështetjes midis vëllezërve, ndjenjës së përkatësisë dhe kënaqësisë me jetën në moshën 20-vjeçare. Në veçanti, rezultatet treguan se “Të qenët femër, të kesh një motër dhe të qenët në një çift motrash shoqëroheshin me nivele më të larta të mbështetjes së perceptuar nga vëllezërit dhe motrat… dhe kënaqësisë me jetën në moshën 20 vjeç.”
Gjithsesi, nuk është qëndrim absolut: një studim i botuar kohët e fundit në revistën MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, që shqyrtoi shoqërinë turke të studentëve, gjeti se nuk kishte dallim të rëndësishëm në skorrat e lumturisë sipas numrit të vëllezërve/motrave në familje. Mirëpo, në këtë studim rezultoi se pjesëmarrësit që kishin motra ishin të lumtur më tepër se ata që kishin vetëm vëllezër apo kishin motra dhe vëllezër bashkë. Pra, prania e motrës (pavarësisht vëllezërve) duket të ketë një ndikim pozitiv, megjithëse efektet janë të moderuara nga faktorë të tjerë si marrëdhëniet midis vëllezërve, konteksti familjar dhe natyra e mbështetjes. Nga këto studime përfitojmë disa elementë themelorë:
1.Mbështetje emocionesh nga motra
Motrat ofrojnë shpesh një lloj mbështetjeje emocionale që ndryshon nga ajo që ofrojnë prindërit ose vëllezërit. Padilla-Walker e kolegët theksuan se motrat mund të funksionojnë si një “terapeut i vogël” për mbërritjen në adoleshencë, duke ndihmuar në rregullimin e emocioneve dhe zbutjen e stresit.
2.Zhvillimi i ndjenjës së përkatësisë dhe aftësive sociale
Marrëdhënia me motrën sjell përfshirje, dialog emocional, dhe praktika komunikimi konflikt-kompromise. Në studimin Hollifield & Conger, ndjenja e mbështetjes së motrës përparoi në ndjenjën e përkatësisë dhe kënaqësinë e jetës në rini.
3.Nuanca, jo garanci
Është e rëndësishme të kuptojmë se nuk merren parasysh vetëm numri i motrave, por cilësia e marrëdhënies. Studimet tregojnë se veçoritë si ngrohtësia, përkrahja dhe mungesa e konfliktit janë çelësi që ndihmojnë në mirëqenie. Për shembull, një studim ndërkombëtar thekson: “Marrëdhëniet e mira me vëllezërit dhe motrat… janë një faktor kryesor mbrojtës për shëndetin mendor… të lidhura me vetëbesim më të madh, aftësi më të mira sociale dhe mirëqenie të përgjithshme.”
4.Faktorët kontekstuale
Ndikimi i motrës nuk ndodh në hapësirë boshe: familja, përbërja e saj (prindër të dy ose vetëm një prind), rendi i lindjes, dhe karakteristikat individuale janë të rëndësishme. Për shembull, në Hollifield & Conger gjendja e familjes me të dy prindërit ishte e lidhur me nivele më të mira marrëdhëniesh motër-vëlla dhe kënaqësie me jetën.
5.Kujtesë për kufizimet
Ndërsa ka indikacione të forta për përfitime të pasurit motër, gjithnjë duhet mbajtur parasysh se:
-Shumica e studimeve janë të lejuara për korrelacione, jo domosdoshmëri shkakësore.
-Marrëdhënia motër-vëlla mund të jetë edhe konfliktuale, dhe në ato raste efekti mund të jetë i kundërt.
-Studimet më pak marrin parasysh diversitetin kulturor, socio-ekonomik, dhe ndryshimet gjinore/rolet e prindërimit.
-Në disa familje vetëmjaftueshmëria (p.sh., vetëm motër) ose numri i madh i fëmijëve mund të ndikojë në burimet emocionale dhe kohore që prindërit u kushtojnë fëmijëve. Studimi turk tregoi që studentët me vetëm një vëlla ose motër kishin përfitime më të larta të lumturisë se ata me tre ose më shumë vëllezër/motra.
Duke e përmbledhur: literaturë e fundit sugjeron me një nivel besimi të moderuar se të kesh motër mund të lidhet me nivele më të larta të lumturisë dhe mirëqenies subjektive — përmes mbështetjes emocionale, ndjenjës së përkatësisë dhe zhvillimit të aftësive sociale. Megjithatë, ky efekt nuk është automatik dhe varet nga cilësia e marrëdhënies, konteksti familjar dhe faktorët individualë.
