Një nga shtyllat që ndikon në dinamikën tonë të sjelljes është vetëvlerësimi. Kështu, mënyra se si ndihemi për imazhin që kemi për veten kushtëzon qëllimet që zgjedhim, marrëdhëniet për të cilat kujdesemi ose intensitetin e emocioneve tona.
Vetëvlerësimi vjen pas një pune të kryer mirë. Nuk është llotari që mund ta fitosh në një moment, është fryt i një prirjeje personale. Kur kërkojmë një rezultat, duhet të kuptojmë se ai përfshin një proces.
Një nga shtyllat që përbën personalitetin e njeriut qëndron tek vetëvlerësimi. Abraham Maslow në vitin 2009, theksoi se ne kërkojmë vlerësim dhe respekt që vijnë nga vetja, në formën e vetëvlerësimit, dhe ato që vijnë nga të tjerët, në formën e statusit, njohjes ose suksesit shoqëror.
Kur na mungon vetëvlerësimi, ndihemi inferiorë, të pafuqishëm dhe të dekurajuar dhe nuk kemi shumë besim në aftësinë tonë për t’i trajtuar gjërat. Ne shpesh i shpenzojmë përpjekjet tona duke e drejtuar vëmendjen te krahasimet e jashtme, duke i fokusuar mendimet dhe veprimet tona për të niveluar veten.
E konsideruar si qëndrim (García, Cermeño dhe Fernández, 1991), është mënyra e zakonshme e perceptimit të vetes, të menduarit, ndjenjës dhe sjelljes me veten. Ka të bëjë shumë me mënyrën se si ne përballemi me veten dhe vlerësojmë identitetin tonë.
Para së gjithash, të flasësh për komponentin kognitiv në vetëvlerësim është të bësh një dallim midis asaj që kuptohet me vetëvlerësim dhe asaj që kuptohet me vetë-koncept. Vetë-koncepti përkufizohet si imazhi që kemi për veten në dimensionet njohëse, perceptuese dhe afektive.
Vetë-koncepti do të shoqërohej me përfaqësimin që njerëzit kanë për veten e tyre. Vetëvlerësimi, nga ana tjetër, kuptohet si vlerësimi pozitiv ose negativ që personi i bën vetëkonceptit të tij, duke përfshirë emocionet që ai lidh me të dhe qëndrimet që ka ndaj vetes.
Vetëvlerësimi vjen më vonë
Të kesh objektiva për të ndjekur, të vendosësh qëllime dhe të luftosh për to është e lidhur ngushtë me mirëqenien dhe shëndetin mendor. Vendosja e qëllimeve ka një ndikim pozitiv në fusha të tjera të jetës sonë dhe na lejon të kontrollojmë aspekte të rëndësishme psikologjike si vëmendja, vetëbesimi ose motivimi.
Një nga arsyet ose simptomat kryesore të depresionit është humbja e entuziazmit dhe interesit për qëllimet e jetës. Dr. Ellis shprehet se problemet e vetëvlerësimit lindin nga disa mënyra të të menduarit, qofshin ato irracionale, të palogjikshme apo vetëshkatërruese. Ndonjëherë, mënyra jonë e të menduarit përmban fraza të palogjikshme që minojnë vetëvlerësimin. Disa nga këto besime gjenerike dhe irracionale janë:
Besoni se duhet të jemi kompetentë dhe efektivë në çdo gjë.
Ne duhet të jemi të dashur dhe të kemi miratimin e të gjithë njerëzve të rëndësishëm rreth nesh.
Gjërat që kanë ndodhur në të kaluarën janë vendimtare në sjelljen tonë të tanishme dhe të ardhshme, sepse ato gjithmonë do të ndikojnë tek ne përfundimisht dhe do të na ndodhin përsëri.
Është më e lehtë të shmangësh sesa të përballesh me përgjegjësitë dhe problemet e jetës.
Fatkeqësitë njerëzore burojnë nga shkaqe të jashtme dhe ne nuk mund të bëjmë asgjë ose pothuajse asgjë për të shmangur ose kontrolluar dhimbjen dhe vuajtjet që ato na shkaktojnë.
Ndërhyrja në vetëvlerësimin nuk është e thjeshtë. Në favorin tonë ne kemi natyrën e tij dinamike dhe të ndjeshme, prandaj modifikimi i tij në favorin tonë bëhet një ushtrim përpikërie. Po kështu, është rezultat i një sërë veprimesh, zakonesh dhe aftësish dhe për këtë arsye fitohet.
Vetëvlerësimi i ulët është si të kalosh jetën me frenat e dorës.
Ajo që është para dhe pas nesh nuk është më e rëndësishme se: çfarë mbajmë brenda dhe si shohim atë që mbajmë brenda – dhe me të cilën përcaktojmë veten. Cilësia e jetës ndikohet nga vetëvlerësimi – nënkupton se si çdo person e percepton dhe vlerëson veten, gjë që rregullon sjelljen e tyre në nivel familjar, shoqëror dhe individual.
Një nivel i ulët ose i lartë i vetëvlerësimit ndikon në marrëdhënien tonë me të tjerët dhe do të reflektohet në dimensionin social dhe në aftësitë tona që ne përdorim për të përballuar sfida të ndryshme.
Si përfundim, të paturit e një niveli të ulët të vetëvlerësimit na bën të ndihemi të paaftë, duke hyrë në një unazë negative përmes mekanizmave vetëshkatërrues, si ndjenjat negative, idetë obsesive, idetë e gabuara që interpretojnë të menduarit dhe ndjenjat e të tjerëve. Me pak fjalë, na bën më pak funksionalë dhe të saktë.
