Më 12 shtator bëhen 26 vite nga vrasja a Azem Hajdarit, kreut të Lëvizjes Studentore, përpara selisë së Partisë Demokratike. Gazetari Ferdinand Dervishi që edhe ka shkruar një libër lidhur me këtë ngjarje, solli disa detaje në ‘Frontline Interview’ nga ajo kohë duke nisur që nga lëvizja studentore kur Azem Hajdari doli si lider dhe më pas si politikan në vrasjen e tij më 12 shtator 1998 përpara selisë së Partisë Demokratike.
Dervishi tha për Marsela Karapançon se vrasja e Azemit ndodhi në një moment kur Shqipëria vinte pas vitit të trazirave 1997, ku të gjithë u armatosën dhe rolin kryesor e morën bandat me të cilët bashkëpunonte politika për pushtet.
PS në atë kohë filloi një aleancë me familjen Haklaj në Tropojë, por këtë gjë nuk mund ta pranonte Berisha me Hajdarin që Tropoja për ta ishte bastioni dhe shtëpia e tyre.
‘Vinim pas 97 së egër, në atë kohë 97 e shkatërroi mirëfilli shoqërinë shqiptare. Çdokush kishte një kallashnikov në shtëpi. U krijuan banda, krimi i organizuar. U morën peng komunitet të tëra. Në Tropojë, pëlqehen të bëjnë rolin e kryepolicëve Haklajt. Kishin një pëlqim politik majtas. Në një vend ku ligji e bëjnë bandat, ti mundtë lozësh një lojë, lojën e bandave. Nuk ka shtet, polici. Në Tropojë, Partia Socialiste u mbështetën tek Haklajt. Por Tropoja ishte bastion i Berishës dhe Hajdarit. Nuk mund ta pranonin që ajo zonë të mos kontrollohej prej tyre. Këtu lind dhe kundër vënia. Pastaj ka ndërfutje, ka trafik armësh. Në atë kohë të majtët mbështesnin UÇK, Berisha mbështeste krahun tjetër. Të gjitha këto të çonin në konflikte. Të çonin drejt kallashnikovit.’
Këtu mendohet sipas Dervishit të ketë nisur konflikti mes Haklajve dhe Azem Hajdarit dhe jo më përpara, që kulmoi me vrasjen e liderit të studentëve në 90.
‘Nuk di të kenë pasur probleme me njëri-tjetrin. Kur dy njerëz nga një zonë e vogël bëhen përfaqësues të një zonë lindin njerëz që i duan. Nuk besoj se ka patur probleme me njëri tjetrin. Problemet i ndez politika. Nuk e pranonin Berisha apo Azemi që PS të dominonte në Tropojë. Për shkak të kësaj, aty u bë një çarje. Në një anë doli Haklaj me njerëzit e vet, nga krahu tjetër Berisha me njerëzit e vet. Dhe krijoi dhunë.’
Azemi ishte në një miting në Fier para se të vinte në Tiranë për tu vrarë. Ndërkohë për vrasjen e tij e dinin që më përpara thotë Dervishi, saqë e gjithë Tirana e dinte.
‘Mbaroi mitingun dhe erdhi në Tiranë. PD sapo kishte humbur pushtetin. Edhe Hajdari atë ditë në Fier, nuk kishte më shumë se 100 vetë. Ka ardhur në Tiranë, ka dashur të shoh planet në një Tv dhe në këtë periudhë çfarë ndodh. Ditën e atentatit të gjithë përveç Azemit e dinin çdo ndodhte.’
Azem Hajdari kishte marrë dy badigardë që më përpara për tu ruajtur, teksa shumë herë i shpëtoi atentateve.
‘E dinin që nga maji, dihej që Haklajt donin të vrisnin Azem Hajdarin. Kishte marrë dy badigardë. E dinte që mund të ndodhte gjë. I kishte me lidhje fisnore me Haklajt. Njëri nga ata nuk ka qenë në vrasje. Ajo që nuk hahet, është fakti që vetëm Azem Hajdari nuk e dinte se do vriste. Në Tiranë të gjithë e dinin që ata kishin ardhur dhe po silleshin rreth PD-së. Madje thuhet se një natë më parë të gjithë lokalet tek PD-ja ishin boshatisur. Ku është shteti?’
Më tej, për Dervishin enigëm mbetet në këtë histori roli i Izet Haxhisë, ish truproja i Sali Berishës, që sipas Dervishit i ka qëndruar Azemit nga prapa që nga fillimet e lëvizjes studentore.
‘Izet Haxhia është personazhi më enigmatik i kësaj historie. Është njeriu me dy faqe, edhe badigard i Berishës edhe i akuzuar për vrasjen e Hajdarit. Në atë kohë nuk e dinim në atë kohë. Po ta dinim që badigardi i Berishës vrau Azemin nuk do kishte ndodhur 14 shtatori. Si ka mundësi që ky njeri, i ka qëndruar Azemit nga prapa gjithë kohës. Kam frikë që nga fillimi i lëvizjes studentore deri në ditën e fundit, e kontrollonte nga prapa. Ka një pamje kur e merr Azemin kur tentonte të ndërtonte Sindikatat e Pavarura. Është shumë i habitshëm roli i Izet Haxhisë në këtë histori.’
Haklajt sipas Dervishit e dinin që Azemi qëndronte prapa atentateve ndaj familjes së tyre.
‘Berisha në atë periudhë ishte presidenti i vendit. Nuk ka një prove të madhe të saktë. Mënyra si veprojnë drejtuesit e lartë, është me gjeste. Nuk e kap dot që ta akuzosh për këtë histori. Kam pasur mundësi ta takoj, një nga motrat e Fatmir Haklajt. E pyes, pse Azemin. Dhe më tha, pas çdo vrasje direkte të njerëzve në afërsi na shfaqej Azemi. Nëse vrasja ndodhej në Tropojë. Azemi ishte në Kukës. Gjithmonë na del në afërsi. Kjo tregon se ka pasur një komplot për Haklajt. Zylfije Haklaj vrau dhe një person nga Fieri. Presupozohet se ka qenë një grup që godiste Haklajt dhe nuk është çudi që koka e këtij grupi të ketë qenë Azemi. Ata ishin të bindur se pas këtij organizimi ishte Hajdari. Prandaj vijnë të godasin Azemin.’
Së fundmi, Dervishi jep dhe një vlerësim për Azemin sa i përket figurës së tij si më babaxhane dhe më bashkëpunuese edhe me socialistët jo si Berisha, teksa pëlqente të kalonte kohën edhe me intelektualë apo letrarë.
‘Kur foli për herë të parë Berisha, Azemi për ti bërë nder qëndronte nga prapa. Nuk ishte aq i djallëzuar sa ta merrte një ditë këtë gjë. Për shkak se ishte më pak i djallëzuar, ishte më babaxhan. Ka qenë babaxhan në kohën e Saliut të parë. Bashkëpunonte me të gjithë edhe me socialistët kur ishte puna. Rrinte me Spartak Ngjelën, Ismail Kadarenë.’
