Sigurisht që keni dëgjuar në më shumë se një rast se frika e ngarjes së makinës ndikon më shumë te gratë. Ky pohim ka një pjesë të së vërtetës. Mesatarisht, kur kjo frikë bëhet patologjike dhe shfaqet amaxophobia, incidenca është më domethënëse tek femrat. Por pas këtij realiteti ka variabla që shpesh neglizhohen.
Arsyet pse frika nga ngarja e makinës ndikon më shumë te gratë
Në rrugët tona ka miliona shoferë të mirë dhe të mirë çdo ditë që bëjnë itineraret e tyre normalisht. Disa janë më deksteristë; të tjerët pak më pak. Megjithatë, në kulturën tonë është e zakonshme të dëgjojmë se “gruaja në timon është një burim aksidentesh”. Tregimet sociale rreth ngarjes së makinës shpesh zhvillojnë një paragjykim të dëmshëm gjinor.
Frika është gjithashtu kulturore
Frika është pa gjini, por mund të ndikohet nga mjedisi i individit. Për shembull, në Arabinë Saudite, deri në vitin 2018, gratë nuk lejoheshin të merrnin patentën e shoferit. Në Belize atyre u ndalohet të punojnë në transportin e pasagjerëve, si në Kazakistan. Ka dhjetra vende me kufizime serioze dhe shpellore në këtë çështje.
Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet marrëdhënia që të dyja gjinitë kanë pasur gjithmonë me makinat. Për ta, marrja e kartës është si një rit kalimi në moshën madhore. Vajzat, nga ana tjetër, kur shohin vëllezërit e tyre të luajnë me automjetet, krijojnë idenë se ngasja e makinës “është gjëja e një burri” dhe se është normale që ato të udhëtojnë si bashkë-pilot.
Nëse frika e ngarjes së makinës prek më shumë gratë, kjo është pjesërisht për shkak të peshës së këtyre kushteve kulturore. Për më tepër, mund të ketë shumë burra me të njëjtën frikë. Megjithatë, presioni që ata vuajnë nga ideja se janë shumë të aftë me çdo gjë që lidhet me automjetet mund t’i nxisë ata të heshtin ankthin e tyre dhe të mos duan të flasin për këtë.
Ankthi dhe mendimet irracionale
Frika e vozitjes tek gratë është reale. Sipas një studimi të botuar në Journal of Transport & Health, është rreth moshës 35 vjeç kur ato demonstrojnë një nivel më të lartë ankthi kur marrin makinën.
Nga mosha 55 vjeç parehatia reduktohet, deri në atë pikë sa, sa më i vjetër të jetë mosha, aq më i ulët është ankthi në të dyja gjinitë. Kjo mund të jetë për shkak të përvojës së fituar dhe rregullimit më të mirë të emocioneve dhe kufizimit të bindjeve. Në këtë kuptim, është e rëndësishme të theksohet pesha e mendimeve irracionale. Ne analizojmë më të zakonshmen:
Frika se mos nuk di të reagojë në kushte të pafavorshme: të ngasësh natën, në shi, në mjegull… Shumica e shoferëve përjetojnë njëfarë respekti për këto lloj situatash. Megjithatë, një pjesë e grave mendojnë se do të kenë një aksident nëse ngasin makinën në kontekste të tilla dhe, për këtë arsye, preferojnë ta shmangin atë.
Frika nga dëmtimi i dikujt: ekziston një frikë e përsëritur tek zonjat kur bëhet fjalë për marrjen e timonit. Është ideja se ata do të vrapojnë mbi dikë ose do të dëmtojnë ata që udhëtojnë në automjetin e tyre. Një shqetësim i tillë është i zakonshëm kur kanë fëmijë. Ato janë vetë-perceptime irracionale që, nëse nuk zotërohen, mund të çojnë në amaxophobia.
Sindroma e mashtruesit: “Unë jam një shofer i keq”, “Nuk do të mund ta bëj këtë udhëtim në autostradë”, “të gjithë mendojnë se do të jem në gjendje ta bëj atë udhëtim, por jam i sigurt se do të humbas ose do të kem një aksident”.
Thyerja e stereotipeve, përgjegjësia e të gjithëve
Është e qartë se, në situata të rënda si amaxophobia, ka terapi psikologjike shumë efektive. Megjithatë, kjo frikë e ngarjes së makinës ushqehet, në pjesën më të madhe, nga shkaqe kulturore. Është atje, në sferën sociale, ku duhet të çmontojmë stereotipet dhe të krijojmë narrativa të reja.
Vajzat kanë nevojë për modele rolesh dhe është e vërtetë se gjithnjë e më shumë gra ngasin autobusë, trena, ambulanca dhe mësues të shkollave që ngasin makinën. E gjithë kjo është një përparim, por duhet t’i punosh këto modele në shtëpi. Është pozitive që ata i shohin prindërit e tyre si bashkë-pilot në makinë, ndërsa nënat ngasin makinën dhe se luajnë që në moshë të re me makina nëse dëshirojnë.
Përforcimi i vetë-efikasitetit të tyre që në moshë të vogël, pa vënë në dyshim aftësitë e tyre, është thelbësor. Të jesh kompetent në vozitje nuk është çështje gjinie, por përgjegjësie personale dhe mundësi për të fituar përvojë. Kjo është diçka që të gjithë mund ta arrijmë në mënyrë të barabartë.
