Ka njerëz që përjetojnë dyshime të vazhdueshme për vlerën dhe aftësitë e tyre, edhe kur sukseset e tyre janë të pamohueshme. Ky fenomen quhet sindromi Impostor dhe u përshkrua për herë të parë tek gratë. Që atëherë ka qenë objekt studimi dhe debate nga shumë njerëz.
Çfarë është sindroma mashtruese?
Sindromi Impostor u përshkrua për herë të parë në vitet 1970 nga Clance dhe Imes, në një vepër me titull Fenomeni Impostor në gratë me arritje të larta: dinamika dhe ndërhyrja terapeutike, për të caktuar një përvojë të brendshme të mashtrimit intelektual në një mostër të zgjedhur të grave me performancë të lartë.
Sot konsiderohet një fenomen psikologjik i karakterizuar nga një ndjenjë e thellë e pasigurisë dhe një besim i vazhdueshëm se suksesi i dikujt është rezultat i fatit ose mashtrimit të të tjerëve, në vend se të jetë produkt i aftësisë ose meritave të vërteta.
Megjithëse nuk njihet zyrtarisht si një çrregullim i shëndetit mendor, ai ka disa veçori dalluese që e përcaktojnë atë si një syndrome:
Perfeksionizmi
Frika e refuzimit
Vetëzhvlerësim
Frika nga zbulimi
Krahasim i vazhdueshëm
Atribuimi i suksesit të jashtëm
Vështirësi për të pranuar lavdërimet
Problemet e përvetësimit të suksesit
Dyshues në marrjen e vendimeve
Pse femrat janë më të rrezikuara?
Sindroma impostor ndodh për shkak të një ndërveprimi kompleks të faktorëve të brendshëm (tiparet e personalitetit) dhe të jashtëm (presioni social). Tek gratë, mashtrimi i perceptuar përforcohet duke shtuar ndikimin e racizmit, ksenofobisë, klasizmit dhe paragjykimeve të tjera.
Perspektiva kliniko-psikologjike
Për gratë që mendojnë se nuk e meritojnë suksesin e tyre, kjo është për shkak të stereotipeve, besimeve dhe pritshmërive sociale që i bëjnë ato të kenë një pikëpamje negative për veten dhe të vënë në dyshim aftësitë e tyre. Kjo kontribuon në ndjenjën e tyre se nuk janë të denjë për suksesin që kanë arritur.
Gratë me sindromën e mashtrimit vendosin standarde shumë të larta për veten dhe përpiqen për përsosmëri. Kjo mund të çojë, për shembull, në zvarritje, punë ose stres akademik. Këto janë gra shumë autokritike, të fokusuara në të metat dhe dobësitë e tyre, në vend që të njohin sukseset dhe pikat e tyre të forta.
Njerëzit me sindromën mashtruese perceptojnë subjektivisht se nuk shpërblehen siç duhet për sukseset e tyre, duke penguar aftësinë e tyre për t’u ndjerë të kënaqur me arritjet e tyre ose për të qenë optimistë për të ardhmen e shpërblimeve.
Gjendja aktuale e punëve
Sipas të dhënave nga Catalyst , deri në vitin 2020, përqindja e grave në pozicione drejtuese ndryshon sipas rajonit. Në Amerikën Latine përfaqëson 36%, ndërsa në Bashkimin Europian është 34%. Brenda Bashkimit Evropian kryeson Franca me 38.3%, e ndjekur nga Gjermania me 30.1% dhe Spanja me 33.9%.
Për më tepër, pozitat drejtuese kanë një pabarazi të theksuar sa i përket përfaqësimit të grave. Në pozitat drejtuese vetëm 23% zënë gra, ndërsa në nivel menaxherial përqindja rritet në 29%.
Midis menaxherëve gjejmë 37% gra. Dhe në rolet profesionale përqindja rritet në 42%. Megjithatë, në kategorinë e personelit mbështetës, gratë përfaqësojnë 47%. Këto të dhëna nxjerrin në pah nevojën për të adresuar dhe promovuar barazinë gjinore në nivelet më të larta të udhëheqjes organizative.
Si përfundim, sindroma mashtruese shfaqet si një sfidë e zakonshme në rrugëtimin e shumë grave në zhvillimin e tyre profesional dhe personal.
