Një pikturë e mjeshtrit italian të Rilindjes, “Titian”, e cila u gjet në një qese plastike në një stacion autobusi në Londër, pritet të arrijë vlerën e 32 milionë dollarëve në ankand në korrik.
“The Rest on the Flight to Egypt” do të dalë në ankand në Christie’s me një vlerësim prej 19 milion deri në 32 milion dollarë, sipas një deklarate nga shtëpia e ankandit. Piktura përshkruan Jezusin, Marinë dhe Jozefin duke pushuar rrugës për në Egjipt pasi mësuan se Herodi, Mbreti i Judesë, donte të vriste Krishtin e ri. Titian, emri i vërtetë i të cilit ishte Tiziano Vecellio, e bëri veprën në dekadën e parë të shekullit të 16-të, në fillim të karrierës së tij. Me përmasa vetëm 46,2 centimetra x 62,9 centimetra, piktura është e vogël në krahasim me disa nga veprat masive për të cilat Titian u bë i njohur më vonë në jetën e tij. Pasi kaloi nëpër duart e aristokratëve të ndryshëm evropianë, piktura u grabit nga trupat napoleonike gjatë pushtimit francez të Vjenës në 1809 dhe u dërgua në Paris. Ajo u kthye në Vjenë në 1815 dhe u zhvendos përsëri nëpër koleksione private përpara se të përfundonte me John Alexander Thynne, Markezin e 4-të të Bath, në Wiltshire, Angli. Në vitin 1995, ajo u vodh nga Longleat, shtëpia e pasardhësve të Thynne, dhe u zhduk për shtatë vjet, përpara se të gjendej në një stacion autobusi në Londër nga detektivi i artit Charles Hill. “Kjo është një pikturë, pra, që është lakmuar nga aristokratët dhe perandorët, e çmuar për skenën e saj me ngjyra të gjalla të dashurisë familjare brenda botës natyrore”, – tha Christie’s në deklaratë. Piktura do të ofrohet si pjesë e ankandit Old Masters Part i në Christie’s në Londër më 2 korrik.
JETA
Artist inovator dhe poliedrik, së bashku me Giorgione-n qe mjeshtri i ngjyrës tonale, Ticjano Veçeljo qe një nga piktorët e paktë titullarë të një biznesi të mirëfilltë, sipërmarrës i zhdërvjellët i punishtes përveç prodhimtarisë së tij personale, drejtpërdrejt në kontakt me të fuqishmit e kohës, porositësit e tij të mëdhenj. Rinovimi i pikturës për të cilën që autor u bazua, në mënyrë alternative te Mikelanxhelo Buonarroti me “primatin e vizatimit”, mbi përdorimin individual të ngjyrave. Ticiani përdori forcën ekspresive të ngjyrës lëndore dhe pastaj, duke hyrë në maturinë e plotë, e braktisi hapësirën e balancuar, karakterin solar dhe gjallërues të ngjyrave të Rilindjes, duke përvetësuar dinamizmin që i përkiste Manierizmit dhe duke luajtur lirshëm në variacionet kromatike ku ngjyra përvijohej “më butësisht, më e ndjeshme ndaj efekteve të dritës”. Ticiani lindi në Pieve di Cadore, qytezë dolomitike në kufijtë e zotërimeve venedikase, nga familja Vecellio, familje e njohur dhe në gjendje të mirë, përkushtuar prej gjeneratash jurisprudencës dhe administrimit vendor, por edhe artit, duke nxjerrë vetëm midis fundit të shekullit të XV dhe gjysmës së parë të shekullit të XVII nëntë piktorë. Prania e pararendësit të supozuar Guecelus (ose Vacelus), noter, dëshmohet në Pieve që në 1240. Ticiano ishte një nga pesë bijtë e Gregorio-s (vdekur në 1538), këshilltar dhe kapiten i milicive dhe Lucia-s. Sipas traditës.
TALENTI
Ticiani në moshën dhjetëvjeçare nisi të shfaqte talentin e vetë, në fillim në familjen e tij për të treguar një prirje artistike: pa ndonjë nocion elementar të vizatimit, duke qenë akoma fëmijë, në murin e shtëpisë atërore paraqiti imazhin e Zonjës Sonë (Madonës), duke përdorur si ngjyrues lëngun e shtrydhur nga barërat dhe lulet: dhe mahnitja qe e tillë, që zgjoi shfaqjet e para të talentit të tij piktorik, që i ati vendosi ta dërgonte me të madhin e bijve, Francesco, në Venecia pranë vëllait, Antonio, sa të përvetësonte germat dhe vizatimin. Por shumë shpejt edhe koha kur tashmë artisti ishte afirmuar: energjia e tij dramatike dhe përdorimi teatral i ngjyrës, i panjohur deri atëherë në pikturën veneciane, i siguruan superioritetin midis artistëve të gjeneratës së re, të vulosur nga ikja e Sebastiano del Piombo-s për në Romë, pikërisht për ti shpëtuar konkurrencës së drejtpërdrejtë të Ticianit.
Për të dhe për punishten e tij filluan vitet e aktivitetit intensiv, duke marë porosi nga më të ndryshmet, mbi të gjitha, në atë moment fillestar, me karakter privat: nga portretet (Violante) te subjektet mitologjike (Lindja e Adonit, Përralla e Polidorit, Orfeu dhe Euridiçja), nga pikturat fetare (Noli me tangere) te kompozimet alegorike (Tre moshat e njeriut). Aftësia e tij në të pikturuar peizazhet e bëri të shfaqet si trashëgimtari i vërtetë i Giorgione-s dhe i siguroi porosi të shumta nga ana e tregtarëve flamand dhe gjermanë të pranishëm në qytet. Në të njëjtit muaj të afreskeve padovanë përgatiti vizatimet për një ksilografi monumentale të humbur, Triumfin e Krishtit, vepër e mbushur me domethënie politike, të admiruar nga Giorgio Vasari.
Ky i fundit vërejti se Ticiani “tregoi krenari, mënyra të bukura dhe dije praktike”, në paraqitjen e një procesioni festiv të fitores së besimit të krishterë dhe të paqes së sapo konfirmuar midis Venecies dhe Romës. Përsëri, siç shihet, një temë qytetare dhe politike për një vepër që i referohet qartësisht stilit roman të Michelangelo Buonarroti-t dhe Raffaello-s të filtruar nëpërmjet Fra’ Bartolomeo-s (në Venecie në 1508) dhe gravurave. Në vitet e afërta pasuese piktori dhe punishtja e tij artistike prodhuan një seri gjysëm figurash femërore, shumë afër me planin e imazhit (Salomeja me kokën e Pagëzorit, Gruaja në pasqyrë, Flora dhe të tjera), imazhe shpërthyese të një bukurie të sigurtë dhe të qetë, gati në kontakt të drejtpërdrejtë me spektatorin[47]; po ky stil gjeti zbatim në subjektet fetare (Sacra conversazione Balbi, Madona e qershive, Madona midis shenjtëve Gjergj dhe Dorotea, me një autoportret rinor. Murtaja e shuan Ticianin më 27 gusht 1576. Një muaj më parë kishte çuar larg edhe të birin, Orazio. Ju kursye varri i përbashkët por, duke parë kohët, funerali u zhvillua shpejt e shpejt. Në vazhdim, të birit, Pomponio, do ti mjaftonin vetëm pesë vjet për të shpërdoruar të gjithë trashëgiminë e piktorit më të pasur të historisë. Ticiani nuk la nxënës. Por leksionet e tij mbi ngjyrat kanë përshkruar pesë shekuj, që edhe ne të rijetonim po ato emocione, ai sens ekuilibri dhe intelektualizmi humanist, qytetërimi dhe të natyrës, ku përmblidhen themelet e vazhdueshme të artit të Ticianit.
