LJUBLJANA, Slloveni—Çifti i ri argjentinas që jetonte në një shtëpi me ngjyra pastel kishte një jetë të thjeshtë në këtë kryeqytet të qetë evropian. Ata vozisnin një sedan të bardhë Kia Ceed, gjithmonë paguanin taksat në kohë dhe nuk kishin asnjë gjobë për parkim.
Maria Rosa Mayer Muños drejtonte një galeri arti online dhe u tregonte miqve se ishte larguar nga Argjentina pasi ishte grabitur nga një bandë e armatosur në Buenos Aires. Burri i saj, Ludwig Gisch, drejtonte një startup IT. Të përshkruar nga fqinjët në distriktin e klasës së mesme Črnuče si “normalë” dhe “të qetë,” çifti dukej si qytetarë globalë: flisnin anglisht dhe gjermanisht me miqtë dhe spanjisht pa theks me djalin dhe vajzën e tyre, të cilët ndiqnin Shkollën Ndërkombëtare Britanike.
Por gjithçka për këtë familje nga rruga Primožičeva nr. 35 ishte një gënjeshtër e ndërtuar me kujdes, sipas zyrtarëve të inteligjencës sllovene dhe perëndimore. Emri i vërtetë i Gisch është Artem Viktorovich Dultsev, lindur në republikën autonome ruse të Bashkortostanit dhe ishte një oficer elitar në shërbimin e inteligjencës së jashtme ruse, SVR, sipas zyrtarëve dhe dokumenteve të gjykatës.
Mayer Muños është Anna Valerevna Dultseva, një oficere më e lartë e SVR-së se partneri i saj, nga Nizhny Novgorod. Kompjuterët e çiftit përmbanin pajisje për komunikim të sigurt me drejtuesit në Moskë që ishin aq të koduar saqë as teknologët sllovenë dhe as ata amerikanë nuk mund t’i deshifronin. Në një ndarje të fshehtë brenda frigoriferit të tyre, ata mbanin qindra mijëra euro në kartëmonedha të freskëta.
Tani, një gjyq i klasifikuar pritet të japë vendimin e tij të parë në javët e ardhshme për çiftin që akuzohet për spiunazh si “të paligjshëm,” ose agjentë me penetrim të thellë—dy pjesë thelbësore në luftën e zgjeruar të Vladimir Putin-it me Perëndimin. Zyrtarët thonë se përpara se të arrestoheshin në dhjetor 2022, çifti përdori Slloveninë, një anëtar i NATO-s dhe Bashkimit Evropian me vetëm dy milionë banorë, si një bazë për të udhëtuar në Itali, Kroaci dhe Evropën për të paguar burimet dhe komunikuar urdhrat nga Moska.
Vendi alpin i liqeneve dhe maleve—dhe vendlindja e Melania Trump—ishte një zgjedhje e përsosur për të kryer operacione, me akses pa viza në shumicën e Evropës dhe kapacitet të kufizuar kundërinteligjence. Ata kishin trajnuar edhe dy fëmijët e tyre të vegjël, thonë zyrtarët sllovenë, duke u thënë atyre se një ditë nëna dhe babai mund të kapeshin.
Zyrtarët sllovenë dyshojnë se një fluks i pazakontë i studentëve rusë që regjistrohen në universitetet e vendit gjatë dy viteve të fundit, shumë prej të cilëve janë në të 40-at dhe 50-at, mund të jenë mbulim për më shumë agjentë rusë. Në mars, qeveria deportoi të paktën tetë studentë rusë për shpërndarje të propagandës pro-Kremlinit dhe imitimin e sllovenëve në internet, sipas zyrtarëve të sigurisë sllovene. Në të njëjtin muaj, një atashe ushtarak rus Sergei Lemeshev u shpall persona non grata pasi u zbulua se drejtonte një operacion të dezinformimit që përfshinte pagimin e “qindra burimeve” për të publikuar pika bisedimesh pro-Moskës.
Historia e mbulimit fillon me një udhëtim me autobus në 2012 përtej kufirit të Uruguait me Argjentinën, ku çifti filloi një përpjekje dekadash për të ndërtuar një identitet krejtësisht të rremë. Dokumentet e gjykatës argjentinase dhe Interpol-it të rishikuara nga Journal tregojnë se emrat e çiftit ishin Artem Dultsev dhe Anna Dultseva, duke sugjeruar se ata ishin martuar në Rusi përpara se të mbërrinin në Argjentinë. Jo legalët shpesh dërgohen jashtë vendit si çifte, ndonjëherë pas një martese të rregulluar gjatë trajnimit në Rusi, thonë ekspertët e spiunazhit.
Familja zbriti në Slloveni—një vend rreth madhësisë së New Jersey—me viza turistike në verën e 2017-ës, për aktin e radhës të jetës së tyre të dyfishtë, kësaj here në Bashkimin Evropian. Gisch do të hipte në biçikletën e tij nga lagjja Črnuče në qendër të Ljubljanës, ndërsa gruaja e tij do të drejtonte makinën e familjes. Në 2019, ata morën leje qëndrimi sllovene, duke i vendosur në rrugën drejt shtetësisë.
Më 24 shkurt 2022—të njëjtën ditë që Putin filloi pushtimin e tij në Ukrainë—çifti ishte përsëri në Argjentinë, duke aplikuar për përpunim të shpejtë të një pasaporte të re, ose të pastër, përpara se të kthehej menjëherë në Slloveni përmes Frankfurtit. Disa muaj më vonë, agjencia e spiunazhit të Sllovenisë, SOVA, ose “Bufi,” mori një këshillë nga një agjenci aleate: Ata duhet të hetonin Gisch dhe Mayer Muños.
Hetuesit vendosën përgjime, duke mbledhur mesazhe me tekst dhe të dhëna të tjera nga çifti, që tregonin se takoheshin me burime në vende evropiane. Zyrtarët sllovenë panë se kompanitë e tyre ishin fasada, të financuara nga para të marra nga drejtuesit e tyre dhe nga karta parapaguara, si dhe transaksione midis dy firmave për të dhënë përshtypjen e një rrjedhe parash. Sllovenia kërkoi gjurmët e gishtërinjve të Artem Dultsev dhe Anna Dultseva nga Interpol-i, pastaj i dërgoi në Argjentinë për të krahasuar me Gisch dhe Mayer Muños. Ata përputheshin.
Më shqetësuese ishte se çifti kishte filluar gjithashtu të spiunonte në Slloveni: duke synuar Agjencinë për Bashkëpunimin e Rregullatorëve të Energjisë, ose ACER, organi i vetëm i rëndësishëm i BE-së me bazë në Ljubljana, që koordinon veprimet rregullatore ndërmjet bllokut për energjinë elektrike dhe gazin natyror.
Fëmijët e tyre—tani të moshës 8 dhe 11, sipas dokumenteve të gjykatës argjentinase—u vendosën në kujdesin e shtetit dhe u transferuan në një shkollë tjetër. Ata lejohen të vizitojnë rregullisht prindërit e tyre në burg. Pak pas arrestimit, Rusia vendosi kontakt, duke pranuar se çifti punonte për SVR-në dhe duke thënë se dëshironte t’i kthente ata. Sllovenia ishte e etur të bënte një shkëmbim të shpejtë dhe të evitonte antagonizimin e Kremlinit, por një marrëveshje nuk u arrit. Zyrtarët sllovenë ishin “lutur për t’i hequr qafe,” tha një zyrtar i lartë.
Gisch dhe Mayer Muños kanë shërbyer tani më shumë se 18 muaj në një burg slloven. Ligjet e spiunazhit të Sllovenisë lejojnë një dënim maksimal prej tetë vjetësh, dhe zyrtarët thonë se çifti mund të lirohet pas katër vjetësh për sjellje të mirë.
