Shkencëtarët kanë zbuluar se në dyshemenë e oqeanit po krijohet oksigjeni i errët dhe ai mund të ndryshojë të kuptuarit tonë se si njerëzit dhe kafshët kanë evoluuar.
Tradicionalisht mendohej se vetëm organizmat fotosintetikë, si bimët dhe algat, mund të gjeneronin oksigjenin e Tokës dhe se, derisa ata evoluuan, jeta aerobike nuk mund të fillonte.
Megjithatë, Shoqata Skoceze për Shkencën Detare (Sams) ka zbuluar se oksigjeni po krijohet nga mineralet metalike 4000 metra nën sipërfaqen e Oqeanit Paqësor.
“Që të fillonte jeta aerobike në planet, duhej të kishte oksigjen dhe të kuptuarit tonë ka qenë se furnizimi me oksigjen i Tokës filloi me organizmat fotosintetikë,” tha prof Andrew Sweetman, i cili drejton grupin kërkimor të ekologjisë dhe biogjeokimisë në fund të detit në Sams.
“Por ne tani e dimë se oksigjeni prodhohet në thellësi të detit, ku nuk ka dritë. Prandaj, duhet të rishikojmë pyetjet si: “Ku mund të ketë filluar jeta aerobike?”
Bateri natyrale
Prof. Sweetman e bëri zbulimin ndërsa merrte mostra nga shtrati i detit të Zonës Clarion-Clipperton, një kreshtë malore nëndetëse që shtrihet për gati 7200 km përgjatë kuadratit verilindor të Oqeanit Paqësor.
Kur ekipi i tij fillimisht zbuloi oksigjenin, ai supozoi se pajisjet duhet të prisheshin. Megjithatë, të njëjtat lexime vazhduan të ndodhin gjatë një periudhe dhjetëvjeçare, kështu që ai kontaktoi prof Franz Geiger-in, nga Universiteti Northwestern në Illinois, për të gjetur një shpjegim.
Prof. Geiger zbuloi se grumbujt e mineraleve të përzier metalikë, si litiumi dhe bakri, mund të reagojnë me ujin e detit për të krijuar një bateri natyrale, e cila mund të shkaktojë elektrolizë dhe të ndajë ujin në hidrogjen dhe oksigjen.
Testet laboratorike treguan se grupet e mineraleve metalike, të cilat mund të rriten deri në madhësinë e një patateje, mund të krijojnë tension të konsiderueshëm, duke shpjeguar potencialisht leximet e oksigjenit.
Prof. Geiger tha: “Duket se kemi zbuluar një ‘gjeobateri’ natyrale.
Nyjet polimetalike që prodhojnë këtë oksigjen përmbajnë metale si kobalti, nikeli, bakri, litiumi dhe mangani, të cilët janë të gjithë elementë kritikë të përdorur në bateri.
“Këto gjeobateri janë baza për një shpjegim të mundshëm të prodhimit të oksigjenit të errët të oqeanit.
“Disa kompani minerare në shkallë të gjerë tani synojnë të nxjerrin këta elementë të çmuar nga fundi i detit në thellësi 3000 deri në 6000 metra nën sipërfaqe. Ne duhet të rimendojmë se si t’i nxjerrim këto materiale, në mënyrë që të mos e shterojmë burimin e oksigjenit për jetën në det të thellë.”
Hulumtimi u publikua në revistën Nature Geoscience.
