Arkeologët kanë zbuluar një pllakë të vogël 3500-vjeçare të gdhendur me shkrim kuneiform, një nga format më të vjetra të shkrimit, gjatë gërmimeve në një vend në Turqi që mund të hedhë dritë mbi atë se si ishte jeta gjatë epokës së bronzit të vonë.
Kuneiforma u përdor në të gjithë Lindjen e Mesme të lashtë dhe regjistroi sumerishten, akadishten dhe gjuhët e tjera të Mesopotamisë, rajoni ku u zhvillua qytetërimi më i hershëm i njohur në botë, që tani është Iraku i sotëm.
Pllaka e sapo gjetur, e cila daton në shekullin e 15-të para Krishtit, duket se ka shërbyer si një faturë e detajuar. I shkruar në shkrimin kuneiform akadian, mbishkrimi i lashtë përshkruan blerjen e një sasie të madhe mobiljesh.
“Ne besojmë se kjo tabletë, me peshë 28 gram, do të ofrojë një perspektivë të re për sa i përket të kuptuarit të strukturës ekonomike dhe sistemit shtetëror të epokës së bronzit të vonë,” tha Mehmet Ersoy, ministri turk i kulturës dhe turizmit, në një deklaratë . Tabela ka vetëm përmasa 4,2 centimetra me 3,5 centimetra me një trashësi 1,6 centimetra. Studiuesit gjetën artefaktin jashtë portës së qytetit antik Alalakh, i njohur tani si zona arkeologjike Tell Atchana.
Por ndoshta më e habitshme është se tableta e vogël u gjet në korrik gjatë punës restauruese pas tërmeteve shkatërruese. Pas fatkeqësisë natyrore, arkeologjia u bë një formë rikuperimi dhe shërimi për komunitetin, tha drejtuesi i gërmimeve Dr. Murat Akar.
Një porosi e lashtë mobiljesh
Arkeologu britanik Sir Leonard Woolley gërmoi për herë të parë qytetin e Alalakh në vitet 1930. Ai zbuloi një arkiv me pllaka kuneiforme në një kështjellë që ngjitet me portën, tha Dr. Jacob Lauinger, profesor i asociuar i Asiriologjisë në Universitetin Johns Hopkins në Baltimore.
Lauinger dhe Zeynep Türker, një studente doktorature në departamentin e studimeve të Lindjes së Afërt të Johns Hopkins, aktualisht janë duke përkthyer dhe studiuar tabelën me Akarin, i cili është profesor i asociuar në departamentin e arkeologjisë në Universitetin Mustafa Kemal në Turqi.
Gjetjet do të publikohen në një studim të rishikuar nga kolegët e udhëhequr nga Türker, por deri më tani, përkthimi i tyre i tabletës zbulon blerjen e afërsisht 200 ose më shumë tavolinave, karrigeve dhe stolave prej druri.
Ekipi po studion lidhjet e tabletës me pllakat e tjera të gërmuara nga Woolley, si dhe me pllaka kuneiforme që përmendin mobilje nga vende të tjera të epokës së bronzit të vonë. Tekstet administrative, si ai i gjetur në Alalakh, regjistruan numrin e lëndëve të para dhe produkteve të gatshme që punëtorët e pallatit krijuan, shpërndanë dhe përdorën.
“Për këtë arsye, ato ofrojnë njohuri të jashtëzakonshme në shoqërinë dhe ekonominë e lashtë të Alalakh. Ne po lexojmë fjalë për fjalë llogaritë e kontabilitetit të një llogaritari të lashtë nga pothuajse 3500 vjet më parë”, tha Lauinger.
Por ekipi po përpiqet gjithashtu të dallojë se si tableti përshtatet në kontekstin më të gjerë të shoqërisë që jetonte brenda qytetit antik në atë kohë. Studiuesit besojnë se mobiljet u ndërtuan në të njëjtën kohë dhe jo në grupe porosish të vogla që u grumbulluan me kalimin e kohës. Tani, ekipi dëshiron të eksplorojë skenarë të ndryshëm historikë që do të kërkonin kaq shumë mobilje.
“A ishte për ndonjë rast të veçantë në Alalakh si një martesë mbretërore?” tha Lauinger. “A mund të ketë qenë për një festë fetare? A po prodhonte Alalakh mobilje për eksport? Shpresojmë se do të jemi në gjendje të fillojmë të përjashtojmë disa nga këta skenarë dhe në këtë mënyrë të bëjmë rastin për të tjerët si të kenë qenë më të mundshëm.”/ cnn
/rtsh.al/
