Prej muajsh flitet për zgjedhjet presidenciale në Amerikë të 5 nëntorit, gjë që është e kuptueshme sepse rezultatet e tyre prekin thuajse të gjitha pikat fokale në të cilat Uashingtoni, publikisht dhe prapaskenat, i lëviz fijet.
Dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës nuk bën përjashtim dhe dyshimi është se si rezultati i tyre do të ndikojë në bisedimet që po zhvillohen nën kujdesin e Brukselit.
Analistët thonë se zgjedhjet në SHBA mund të jenë një pikë kthese: nëse Donald Trump fiton, dialogu mund të kalojë në Shtëpinë e Bardhë, në rast se fiton Kamala Harris, ajo do të jetë e para që do t’i zhvillojë ato me doreza mëndafshi.
Ndikimi i zgjedhjeve
Kështu thotç Dragiša Mijaçiç, koordinator i Grupit Punues të Konventës Kombëtare të BE-së për kapitullin 35, pçr median serbe “Blic”. “Nëse fiton Kamala Harris , pritet vazhdimësia e politikës amerikane në Ballkan, e cila kryesisht është e koordinuar me partnerët evropianë, gjë që mund ta shohim deri tani edhe në procesin e dialogut. Në atë rast, mund të shohim vazhdimin e angazhimit të Departamentit të Shtetit për çështjet me rëndësi për BE-në dhe integrimin rajonal të rajonit”, thekson Mijaçiç.
Nëse nga ana tjetër, shton ai, nçse fiton Donald Trump, supozohet se politika e jashtme do të bëhet nga Shtëpia e Bardhë dhe jo nga Departamenti i Shtetit, gjë që do të çonte në izolimin e administratës amerikane pa një koordinim domethënës me vendet evropiane.
“Me atë rast mund të shohim një angazhim më të madh të Amerikës në kuadër të forcimit të bashkëpunimit strategjik ndërmjet Serbisë dhe Shqipërisë në proceset rajonale dhe globale, nga çështja e stabilitetit energjetik deri te siguria globale, sigurisht edhe forcimi i tregut të përbashkët rajonal. Në ato rrethana, Kosova do të izolohet dhe margjinalizohet edhe më shumë përmes lëvizjeve të njëanshme dhe të pakoordinuara, të cilat mund të hasin në një reagim më të ashpër nga administrata amerikane sesa tani”, vlerëson Mijaçiç.
“Pavarësia” e Brukselit
Se si dukej e gjitha mund të shihet tashmë në mandatin e fundit presidencial të Donald Trump. Pastaj Shtëpia e Bardhë emëroi për herë të parë të dërguarin special për dialog, Richard Grenell, i cili më pas u përpoq ta zgjidhte çështjen e Kosovës në një mënyrë të vjetër-. Ai u përpoq të zbuste qëndrimin e tij për çështjet politike duke forcuar lidhjet ekonomike, gjë që rezultoi me nënshkrimin e Marrëveshjes së Uashingtonit.
Në atë periudhë, Uashingtoni e largoi BE-në në mënyrë mjaft të vrazhdë dhe mori drejtimin e dialogut nga Brukseli, ndonëse të dyja palët e mohuan. Pikërisht këtë e thekson Neven Cveticanin nga Instituti i Shkencave Sociale dhe kryetari i Forumit për Studime Strategjike. Ai tha për “Blitz” se Kamala Harris do ta drejtojë dialogun me doreza mëndafshi dhe nëse Trump zgjidhet do të përpiqet të relaksojë marrëdhëniet politike përmes ekonomisë.
“Nëse Harris udhëheq, qasja do të mbetet e njëjtë pragmatike. Gjithçka do të kalojë përmes BE-së, dialogu do të mbetet në Bruksel dhe do të vazhdojë të merret me çështjet e statusit. Ata do të jenë të interesuar që ajo të zgjidhet mbi bazën e statusit dhe BE-së do t’i delegohet detyra për të mbajtur të dyja palët në dialog”, vëren Cveticanin.
Roli i Grenell
Më tej ai thekson se një faktor i rëndësishëm është nëse do të kthehet Richard Grenell dhe cili do të jetë statusi i tij.
“Në përgjithësi, do të jetë e rëndësishme se kush do të merret me atë temë personalisht në Departamentin e Shtetit dhe kush do të jetë përgjegjës për Ballkanin Perëndimor në atë administratë”, përfundon Cveticanin. Mijaçiç, megjithatë, thekson edhe një gjë tjetër të rëndësishme.
“Secila palë negociuese ka të preferuarat e saj. Periudha deri në zgjedhjet presidenciale, të cilat organizohen në fillim të nëntorit, mund të shënohet me një mungesë evidente të progresit në dialog, sigurisht me veprimet e njëanshme të Qeverisë së Kosovës”, përfundon Mijaçiç.
