Një meteorit i madh, i zbuluar për herë të parë në vitin 2014, shkaktoi një cunam më të madh se çdo tjetër në historinë e njohur njerëzore dhe vloi oqeanet, kanë zbuluar shkencëtarët.
Shkëmbi hapësinor, i cili ishte 200 herë më i madh se ai që zhduku dinosaurët, u përplas në Tokë kur planeti ynë ishte në fillimet e tij tre miliardë vjet më parë.
Shkencëtarët shkuan në vendin e goditjes në Afrikën e Jugut për të marrë copa shkëmbi për të kuptuar përplasjen. Ekipi gjeti gjithashtu prova se ndikimet masive të asteroideve nuk sollën vetëm shkatërrim në Tokë, ato ndihmuan që jeta e hershme të lulëzonte.
“Ne e dimë se pasi Toka u formua për herë të parë, kishte ende shumë mbeturina që fluturonin rreth hapësirës që do të përplaseshin në Tokë,” thotë Prof Nadja Drabon nga universiteti i Harvardit, autorja kryesore e kërkimit të ri.
“Por tani kemi zbuluar se jeta ishte vërtet elastike pas disa prej këtyre ndikimeve gjigante dhe në fakt ajo lulëzoi dhe lulëzoi”, thotë ajo.
Meteori S2 ishte shumë më i madh se shkëmbi hapësinor me të cilin jemi më të njohur. Ai që çoi në zhdukjen e dinosaurëve 66 milionë vjet më parë ishte rreth 10 km i gjerë, ose pothuajse lartësia e malit Everest. Por S2 ishte 40-60 km i gjerë dhe masa e tij ishte 50-200 herë më e madhe.
Ai goditi kur Toka ishte ende në vitet e saj të para dhe dukej shumë ndryshe. Ishte një botë ujore me vetëm disa kontinente që dilnin jashtë detit. Jeta ishte shumë e thjeshtë – mikroorganizma të përbërë nga qeliza të vetme. Vendi i goditjes në Eastern Barberton Greenbelt është një nga vendet më të vjetra në Tokë me mbetjet e një përplasjeje meteori.
Prof Drabon udhëtoi atje tre herë me kolegët e saj. Ata po kërkonin grimca sferulore, ose fragmente të vogla shkëmbi, të mbetura pas nga përplasja.
Ekipi tani ka rindërtuar pikërisht atë që bëri meteori S2 kur u fut me dhunë në Tokë. Ai krijoi një krater 500 km dhe grimcoi shkëmbinj që u shkatërruan me shpejtësi për të formuar një re që qarkulloi rreth globit.
“Imagjinoni një re shiu, por në vend që pikat e ujit të zbresin, janë si pika shkëmbi të shkrirë që bien nga qielli”, thotë Prof Drabon.
Një cunami i madh do të ketë përfshirë të gjithë globin, dhe do të ketë shqyer fundin e detit.
E gjithë kjo energji do të kishte gjeneruar sasi masive nxehtësie duke i bërë oqeanet të ziejnë dhe duke shkaktuar avullimin e deri në dhjetëra metër kub ujë. Gjithashtu do të jetë pasuar me rritje të temperaturave të ajrit deri në 100 gradë Celsius.
Por ajo që Prof Drabon dhe ekipi i saj gjetën më pas ishte befasuese. Provat shkëmbore treguan se përplasjet e dhunshme grumbulluan lëndë ushqyese si fosfori dhe hekuri që ushqejnë organizma të thjeshtë.
“Jeta jo vetëm që ishte elastike, por në fakt u rikthye shumë shpejt dhe lulëzoi”, thotë ajo.
“Është si kur lani dhëmbët në mëngjes. Ajo vret 99.9% të baktereve, por në mbrëmje ata janë kthyer të gjithë, apo jo?” thotë ajo.
Gjetjet e reja sugjerojnë se ndikimi më i madh ishte dërgimi i përbërësve thelbësorë për jetën si fosfori në mbarë globin.
Cunami që përfshiu planetin mund të ketë sjellë gjithashtu ujë të pasur me hekur nga thellësitë në sipërfaqe, duke u dhënë mikrobeve të hershme energji shtesë.
Gjetjet i shtojnë një pikëpamje në rritje midis shkencëtarëve se jeta e hershme në fakt u ndihmua nga një vazhdimësi e dhunshme e shkëmbinjve që godasin Tokën në vitet e saj të hershme, thotë Prof Drabon./ BBC
/rtsh.al/
