Vikingët ishin ndër europianët e parë që arritën në Amerikën e Veriut, duke zbritur në Newfoundland rreth vitit 1000 pas Krishtit, shekuj para Kolombit. Ata krijuan një postë në L’Anse aux Meadows dhe eksploruan pjesë të Amerikës Veriore verilindore. Pavarësisht nga kjo mbërritje e hershme, vikingët nuk e kolonizuan Amerikën e Veriut në shkallën e parë me zgjerimin europian pas vitit 1492. Disa faktorë kontribuuan në këtë rezultat, duke përfshirë motivimet e tyre, konfliktet me popujt indigjenë dhe sfidat praktike si distanca dhe kufizimet e popullsisë.
Një faktor kyç ishte se vikingët mund të mos kishin pasur ambicie të forta për të kolonizuar Amerikën e Veriut. Siç shpjegon Birgitta Wallace, një arkeologe e lartë emerita me Parks Canada, norvegjezët ishin më të interesuar të shfrytëzonin burimet për të mbështetur koloninë e tyre të Grenlandës, e cila ishte e vogël dhe ende në rritje. Vikingët kishin krijuar tashmë vendbanime në Grenlandë dhe Islandë dhe mund ta kenë parë Amerikën e Veriut si një burim mallrash, sesa një vend për t’u vendosur përgjithmonë. Kevin P. Smith, një bashkëpunëtor kërkimor në Institutin Smithsonian, sugjeron se disa vikingë ishin të interesuar të krijonin koloni në Vínland (një emër që ata i dhanë Amerikës së Veriut) për të ofruar mundësi për djemtë më të rinj të prijësve të cilëve u mungonin rolet drejtuese në Grenlandë. Megjithatë, studiues të tjerë, si Christopher Crocker nga Universiteti Memorial, argumentojnë se provat nuk tregojnë qartë nëse vikingët synonin të krijonin vendbanime afatgjata.
Një nga pengesat kryesore për kolonizimin e vikingëve ishte takimi i tyre me popujt indigjenë. Sipas sagave norvegjeze, duke përfshirë “Sagën e Erikut të Kuq”, vikingët u përballën me rezistencë të konsiderueshme nga popullsia indigjene, të referuara si “Skrælings” në sagat. Konfliktet shpërthyen shpejt, me vikingët që pësuan disfata në beteja. Këto përleshje i bënë vikingët të kuptonin se ndërsa toka ishte pjellore, ajo ishte gjithashtu e rrezikshme për shkak të pranisë së komuniteteve indigjene më të mëdha dhe të vendosura mirë. Siç thekson Smith, vikingët nuk panë asnjë mënyrë realiste për të mposhtur ose dominuar popujt indigjenë dhe kështu braktisën përpjekjet e tyre për të krijuar një koloni të qëndrueshme.
Popullsia vikinge gjithashtu paraqiti një sfidë ndaj përpjekjeve të kolonizimit. Skandinavia kishte një popullsi relativisht të vogël gjatë epokës së vonë të vikingëve, me vlerësime që sugjeronin më pak se një milion njerëz në të gjitha vendet skandinave. Grenlanda, në veçanti, kishte një popullsi shumë të vogël vikingësh, duke filluar me vetëm 400-500 kolonë dhe duke arritur kulmin në rreth 2000-3000 deri në vitin 1300 pas Krishtit. Në të kundërt, popullsia indigjene e Amerikës së Veriut lindore, megjithëse e vështirë për t’u vlerësuar me saktësi, ka të ngjarë të ishte shumë më të mëdha. Një studim i botuar në “American Antiquity” vlerësoi se popullsia indigjene e Amerikës Veriore lindore në vitin 1500 ishte midis 500,000 dhe 2.6 milion njerëz, duke e zbehur numrin e Vikingëve.
Sfidat logjistike penguan gjithashtu aftësinë e vikingëve për të mbajtur një prani në Amerikën e Veriut. Rruga e Atlantikut të Veriut ishte e pabesë, me mot të ftohtë dhe stuhi të shpeshta duke e bërë të vështirë udhëtimin. Udhëtimi midis Grenlandës dhe Vínlandit zgjati javë, duke e bërë të vështirë ruajtjen e linjave të tregtisë ose furnizimit. Territoret e shtëpive të vikingëve në Skandinavi nuk ishin aq të urbanizuara apo të avancuara ekonomikisht sa shtetet europiane që më vonë do të përfshiheshin në kolonizim në shkallë të gjerë. Siç vëren Jan Bill, kurator i koleksionit të anijeve Viking në Universitetin e Oslos, shteteve të reja skandinave u mungonin burimet për të investuar shumë në kolonizim në krahasim me shtetet më të zhvilluara iberike që mbështetën ekspeditat e Kolombit në shekullin e 15-të.
Një tjetër ndryshim kryesor midis eksplorimit të vikingëve dhe kolonizimit të mëvonshëm europian ishte ndikimi i sëmundjes. Kur europianët filluan të kolonizonin Amerikën pas vitit 1492, ata sollën me vete sëmundje që shkatërruan popullsinë indigjene, duke e bërë më të lehtë pushtimin. Megjithëse disa studiues, si dr. William Agger dhe Herbert Maschner, kanë sugjeruar se kontakti me vikingët mund të ketë shkaktuar epidemi në mesin e njerëzve të Arktik Dorset, këto shpërthime nuk ishin të përhapura dhe nuk ndryshuan ndjeshëm ekuilibrin e fuqisë në Amerikën e Veriut.
Mospajtimi i brendshëm midis vikingëve luajti gjithashtu një rol në vendimin e tyre për të braktisur postat e tyre në Amerikën e Veriut. Sipas “Sagës së Erikut të Kuq”, kolonët vikingë nuk u pajtuan për çështje të ndryshme, duke përfshirë praktikat fetare, cilat rrugë të ndiqnin dhe si të silleshin me popujt indigjenë. Këto konflikte të brendshme, të kombinuara me presionet e jashtme me të cilat përballeshin, e bënë të paqëndrueshme sipërmarrjen e Amerikës së Veriut. Pas rreth dy dekadash, vikingët u larguan nga L’Anse aux Meadows dhe çdo plan që ata kishin për kolonizimin u zbeh.
Ndonëse vikingët ishin europianët e parë që shkelën në Amerikën e Veriut, një kombinim faktorësh – duke përfshirë interesin e kufizuar për kolonizimin, konfliktet me popujt indigjenë, sfidat logjistike dhe mospajtimet e brendshme – i penguan ata të krijonin koloni të qëndrueshme. Ndryshe nga kolonizimi europian në shkallë të gjerë që pasoi Kolombin, përpjekjet e vikingëve në Amerikën e Veriut ishin jetëshkurtër dhe përfundimisht të pasuksesshme. / Live Science – Syri.net
