E dini se rreth dy milionë pemë priten çdo ditë për të plotësuar kërkesën globale për letër higjienike? Apo se konsumi i mishit është përgjegjës për çlirimin e gazeve serrë? Apo një kanaçe alumini e ricikluar mund të kursejë energji të mjaftueshme për të ndezur një llambë për 20 orë.
Sa vjeç është Toka? – Rezultatet e mbledhura nga datimi radiometrik tregojnë se Toka është rreth 4.5 miliardë vjet e vjetër.
Bota e ujit – Përafërsisht 71% e sipërfaqes së Tokës është e mbuluar me ujë, me oqeanet që mbajnë rreth 95% të të gjithë ujit të planetit. Është interesante se falë ciklit të ujit, sasia është konstante dhe riciklohet gjatë gjithë kohës, duke lëvizur nga një vend në tjetrin dhe nga një formë në tjetrën.
Furnizimit me ujë – Pavarësisht se Toka duket sikur ka ujë të bollshëm, më pak se 1% është në dispozicion të njerëzve. Pjesa tjetër është ose ujë i kripur që gjendet në oqeane, 2% e ujit është i ngrirë në akujt polar, ose një pjesë tjetër është i paarritshëm për përdorim nga njerëzit.
Pemë – Pothuajse dy milionë pemë priten çdo ditë për të plotësuar kërkesën globale për letër higjienike. Kjo prerje në shkallë industriale nxjerr në pah një kontribues shpesh të anashkaluar në shpyllëzimin.
Numri i vdekjeve nga ndotja e ajrit është i barabartë me duhanin – Sipas një raporti të vitit 2019 të publikuar në The Lancet Planetary Health, ndotja e ajrit është përgjegjëse për rreth nëntë milionë vdekje të parakohshme çdo vit, ose një në gjashtë në nivel global, dhe shifra po rritet.
Kërpudhat- Kërpudhat, nga të cilat ka rreth 100,000 lloje, luajnë një rol thelbësor në menaxhimin e mjedisit, lehtësojnë dekompozimin e lëndës organike dhe ciklimin e lëndëve ushqyese. Në fakt, kërpudhat dhe bimët e tjera janë në gjendje për të kryer një proces të quajtur mbajtja e karbonit në tokë, kapjen e karbonit nga atmosfera dhe ruajtjen e tij në tokë për qindra vjet.
Fatkeqësia e plastikës – Një nga plagët e mëdha mjedisore të epokës, plastika mund të marrë diku nga 20 deri në 500 vjet për t’u dekompozuar, në varësi të materialit dhe strukturës. Të hedhura në ujë, stiropori dhe qeset plastike kontribuojnë në vdekjen e mijëra kafshëve detare.
Gazra serë – Gazrat serrë më të zakonshëm janë metani, avujt e ujit dhe dioksidi i karbonit. Dioksidi i karbonit (CO2), për shembull, krijohet kur njerëzit djegin lëndë djegëse fosile si qymyri, benzina, nafta dhe gazi natyror. CO2 është një kontribues i madh në ngrohjen globale dhe efektin serrë.
Pemët më të vjetra në botë – Pemët më të vjetra në botë janë pishat me bristlecone të Maleve të Bardha të Kalifornisë. Rekordet Botërore të Guinness datojnë disa si 4800 vjet të vjetra.
Mbeturinat – Studiuesit që punojnë me Programin e Kombeve të Bashkuara për Mjedisin arritën në përfundimin se industria e shërbimeve ushqimore prodhoi 931 milionë tonë mbeturina ushqimore të krijuara në vitin 2019, sipas një studimi të vitit 2021. Ata zbuluan gjithashtu se rreth 8-10% e emetimeve globale të gazeve serrë lidhen me ushqimin që nuk konsumohet.
/rtsh.al/
