Elementi karbon, numri atomik 6, është blloku themelor i ndërtimit të gjithë jetës në Tokë. Megjithatë, pyetja se si ky karbon mbërriti në planetin tonë ka intriguar prej kohësh shkencëtarët. Tani, një ekip studiuesish nga MIT dhe Universiteti i Kolumbisë Britanike ka zbuluar një bollëk pireni – një hidrokarbur aromatik policiklik (PAH) i pasur me karbon – në renë molekulare të Taurusit që formon yje, TMC-1. Ky zbulim mund të tregojë për një burim kyç të karbonit që i paraprin Sistemit tonë Diellor.
Pireni u identifikua kohët e fundit në mostrat nga asteroidi Ryugu, të cilin Agjencia Hapësinore Japoneze (JAXA) e mblodhi në vitin 2020. Frymëzuar nga kjo, ekipi përdori teleskopin Green Bank në Virxhinia Perëndimore për të kërkuar piren përtej Sistemit tonë Diellor, duke identifikuar përfundimisht cianopirenin – një variant i pirenit që reagon me cianur. Ky reagim i thyerjes së simetrisë i lejoi ekipit të zbulonte sinjalet unike të pirenit në TMC-1, duke shënuar numrin më të madh të PAH të gjetur në hapësirë deri më sot.
Pireni, që përbën afërsisht 0.1 për qind të karbonit në TMC-1, mund të duket i vogël, por është i rëndësishëm duke pasur parasysh bollëkun molekular të resë ndëryjore. Elasticiteti i molekulës sugjeron gjithashtu se ajo mund t’i kishte mbijetuar procesit të turbullt të formimit të yjeve, duke siguruar karbon që përfundimisht u bë pjesë e Sistemit tonë Diellor. Studiuesit tani po fokusohen në identifikimin e PAH-ve të tjerë brenda TMC-1 për të gjurmuar rrugën e plotë të karbonit nga kjo re molekulare drejt jetës në Tokë. / Popular Mechanics – Syri.net
