Sektori evropian i kujdesit shëndetësor përballet me një paradoks të vërtetë në vitin 2024: ndërsa OBSH vlerëson se deri në vitin 2030 mungesat e stafit do të arrijnë katër milionë profesionistë, numri i mjekëve dhe infermierëve nuk ka qenë kurrë kaq i lartë – pra ku është boshllëku dhe si ta tejkalojmë atë?
Gjatë dy dekadave të fundit, numri i mjekëve dhe infermierëve për frymë është rritur ndjeshëm në shumicën e vendeve të BE-së. Në vitin 2022, më shumë se një në çdo dhjetë vende pune ishte mesatarisht në sektorët e shëndetësisë dhe të kujdesit social në të gjithë vendet e BE-së, nga 8.5% në 2002.
Por demografia po e përkeqëson pamjen e ardhshme. Një popullsi në plakje dhe fuqi punëtore do të rrisë kërkesën për profesionistë të kujdesit shëndetësor, ndërsa mungesa e stafit do të ushtrojë presion të mëtejshëm mbi sistemin.
Sipas vlerësimeve të OECD-së, deri në vitin 2050, do të ketë 38 milionë më shumë njerëz të moshës mbi 65 vjeç dhe 26 milionë më pak njerëz në moshë pune. Kjo do të thotë “më shumë njerëz me nevoja më të larta, më pak njerëz në moshë pune”, tha për Euronews Gaetan Lafortune, Ekonomist i Lartë i OECD dhe koordinator i raportit Shëndeti në një vështrim: Evropa 2024 .
Në të njëjtën kohë, interesi për karriera shëndetësore tek të rinjtë është në rënie, paralajmëroi OECD, dhe profesionistët e kujdesit shëndetësor në të gjithë BE-në po dalin në rrugë për të kërkuar paga dhe kushte më të mira pune.
“Protestat dhe kërkesat e vazhdueshme nga profesionistët e kujdesit shëndetësor nxjerrin në pah sfidat kritike me të cilat përballen, duke përfshirë pagën e pamjaftueshme dhe kushtet e papërshtatshme të punës”, tha eurodeputeti Dennis Radtke (Gjermani/EPP) për Euronews.
Për kolegen e tij eurodeputete Romana Jerković (Kroaci/S&D), pagat e ulëta, paqëndrueshmëria politike dhe ekonomike dhe kushtet e këqija të punës në nivel kombëtar po i largojnë punonjësit e kujdesit shëndetësor jashtë sektorit ose të kërkojnë mundësi jashtë vendit.
Si rezultat, vendet evropiane po mbështeten në profesionistë shëndetësorë të trajnuar nga jashtë për të mbushur boshllëqet e brendshme – një zgjidhje që mund të përkeqësojë mungesën e stafit në vendet e origjinës.
“Pa veprime vendimtare në nivel të BE-së, situata do të bëhet edhe më e keqe, vetëm duke zgjeruar pabarazitë ekzistuese të kujdesit shëndetësor në BE”, pohoi Jerković.
Një sektor në mbështetjen e jetës
Forca punëtore shëndetësore po plaket gjithashtu: deri në vitin 2022, më shumë se një e treta e mjekëve në të gjitha vendet e BE-së do të jenë mbi 55 vjeç, me këtë përqindje që do të arrijë në 40% ose më shumë në pothuajse gjysmën e vendeve të BE-së.
Vendimi i shumë mjekëve për të vazhduar punën përtej moshës standarde të pensionit ka ndihmuar në parandalimin e një përkeqësimi të mungesës së stafit në shumë vende të BE-së gjatë dekadës së fundit, tregon raporti i OECD.
“Ata e kishin nënvlerësuar faktin se shumë mjekë do të zgjidhnin ose do të detyroheshin për arsye financiare të vazhdonin të punonin, dhe kjo ka ndihmuar shumë në zbutjen e mungesës. Por padyshim që këta njerëz do të dalin në pension,” tha Lafortune.
Kjo paraqet një sfidë të dyfishtë për vendet në fjalë, pasi atyre do t’u duhet të trajnojnë mjaft mjekë të rinj për të zëvendësuar ata që dalin në pension dhe, në të njëjtën kohë, të zbatojnë politika për të inkurajuar mjekët aktualë që të vazhdojnë të punojnë përtej moshës standarde të pensionit.
“Ne mund të tërheqim më shumë njerëz në fuqinë punëtore shëndetësore, megjithëse vendet e punës duhet të jenë tërheqëse,” tha ekonomisti i lartë i OECD.
Të bësh profesionin më tërheqës do të thotë të adresosh rreziqet psikosociale që çojnë në djegie, tha eurodeputeti Jerković, i cili i bëri thirrje BE-së që të ndërmarrë veprime të mëtejshme për të mbrojtur punëtorët nga stresi i tepërt.
Reduktimi i orarit të punës do të jetë një faktor në tërheqjen e rekrutëve të rinj. “Nëse mjekët ose infermierët duan të punojnë më pak orë, sepse duan të arrijnë një punë më të mirë në ekuilibrin e jetës së tyre personale, atëherë do t’ju duhet më shumë [staf],” argumentoi Lafortune.
Vendet evropiane kishin një mungesë të vlerësuar prej rreth 1.2 milionë mjekësh, infermierësh dhe mamive në vitin 2022, sipas raportit të përbashkët nga OECD dhe Komisioni Evropian.
Nga reagimi në parandalim
Por a do të jenë më shumë mjekë një zgjidhje e vetme? OECD arriti në përfundimin se jo.
“Në këtë sfond, BE-ja ka një rol vendimtar për të luajtur në mbështetjen e shteteve anëtare në përpjekjet e tyre për të tërhequr, trajnuar dhe mbajtur një numër të mjaftueshëm punonjësish të kualifikuar dhe të motivuar shëndetësorë”, thuhet në raportin e OECD.
Rrjedhimisht, politika shëndetësore e BE-së po kalon gjithnjë e më shumë nga reagimi në parandalim, ku plani ‘Të mposhtim kancerin’ është shtylla kryesore e mandatit të fundit dhe një plan i ri për sëmundjet kardiovaskulare në përgatitje për Këshillin e BE-së.
Raporti identifikon dy fusha të punës për inovacionin: një ndryshim në organizimin e punës dhe futjen e teknologjive të reja.
Ndarja e detyrave u diskutua gjerësisht gjatë pandemisë COVID-19, kur rolet e kryera tradicionalisht nga mjekët duhej të jepeshin jashtë për shkak të kërkesës së lartë, siç ishte vaksinimi, i cili më pas kryhej në farmaci.
Nga ana tjetër, përdorimi i mjeteve dixhitale dhe AI po rritet në këtë sektor, pasi risitë po bëhen thelbësore për të rritur produktivitetin e punonjësve shëndetësorë dhe për t’i lejuar ata të fokusohen më shumë në kujdesin ndaj pacientit.
“Por padyshim që ne nuk mund të llogarisim në këto [AI dhe robotë] për të zgjidhur mungesat aktuale. Për momentin, ne kemi nevojë për më shumë njerëz,” përfundoi Lafortune. / Euronews – Syri.Net
