Komuniteti pakicë nëpër komuna ballafaqohen me probleme mjedisore, pabarazi gjinore, mungesë në vendimmarrje, mungesë të politikave sociale e mosrespektim të gjuhës. Këto janë disa nga telashe që janë identifikuar si të gjetura pas takimeve që Institucioni i Avokatit të Popullit, ka mbajtur në disa komuna të Kosovës, përkitazi me gjendjen e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore, me theks të veçantë të drejtave të komuniteteve.
Avokati i Popullit, Naim Qelaj tha se nga takimet me qytetarët kanë hasur në një sërë problemesh që i kanë ata. Ai listoi si telashe mungesën e politikave sociale, qasjen në hapësirat publike për personat me aftësi të kufizuara, si dhe kontratën kolektive.
Edhe përkundër thirrjeve, Qelaj tha se nuk është ndërmarrë asgjë për ligjin për financimin e pushtetit lokal.
“Pavarësisht politikave të mira të qeverisjes lokale, shpesh herë mungojnë kapacitet për të mbuluar të gjitha nevojat që janë qytetarët në një komunitet dhe për këtë është e domosdoshme bashkëpunimi me pushtetin qendror….Politikat sociale akoma nuk kanë arritur të jenë prioritet i qeverisjeve lokale, pavarësisht trajtimit dhe pavarësisht fakti që ekziston vullnet me i trajtua këto aspekte dhe kryesisht politikat orientohen në investime kapitale në infrastrukturë…. Nevojat që qendrat për punë sociale me pas vëmendjen e duhur të komunave duke rritur kapacitetet e tyre profesionale dhe me qenë të gatshme të ushtrojnë kompetencat që kanë me ligj. Janë shumë çështje të pazgjidhura në komuna që mbesin pengë i vendimmarrjes në nivelin qendror e që sipas ndikon në performancën e komunave në këtë rast do ta përmendja mungesën e zgjidhjes së kontratës kolektive”, tha ai.
Ushtruesja e detyrës së shefes së misionit të OSBE-së në Kosovë, Cornelia Taylor tha se këto takime me qytetarët i kanë informuar ata më shumë për mandatin e Avokatit të Popullit.
Sipas saj, dialogu në mes të institucionit të Avokatit të Popullit dhe popullit është vital.
“E mbështesim këtë sepse dialogu në mes të institucionit të Avokatit të Popullit dhe popullit është vital meqë ju jeni institucioni më i lartë në Kosovë që i ruan të drejtat e njeriut dhe i mban institucionet llogaridhënëse ju keni një proces zyrtar për t’i adresuar kërkesat për gjithashtu është me rëndësi vetëdijësimi në nivel lokal të ekzistoj dhe gjithashtu qasja të jetë për tu mundësuar njerëzve se si të qasen në shërbimet që iu i ofroni.. Numri i ankesave nga serbët e Kosovës janë dyfishuar në krahasim me vitin e mëparshëm dhe kjo është për shkak të kontaktit me publikun që e keni bërë“, theksoi ajo.
Ndërsa, Nenad Rashiq, ministër për Komunitete dhe Kthim, u shpreh se komunikimi në mes të nivel lokal dhe atij qendror nuk mungon, derisa shtoi se niveli lokal nuk ka kapacitet për trajtim të problemeve sociale.
Rashiq teksa foli për strategjinë për përfshirjen e pakicave në institucione u shpreh se ky do të ishte mekanizëm i cili do të siguronte përqindje më të madhe të tyre në institucione.
“Lufta për të drejtë, sidomos të pakicave është proces që kërkon që secili prej në secilin institucion të kryej punën e vetë në mënyrën më të mirë e mundshme. Ajo që kemi provuar të bëjmë ne me një strategji që e kemi miratuar në fund të vitit të kaluar ajo strategji parasheh që të bëhet integrimi në të gjitha nivelet që të ketë përfaqësim që ekziston në secilin nivel jo vetëm në kuptimit e madhësisë të numrit të qytetarëve, por në thellësi në aspektin hipotetik pra ne po hartojmë planin e punës që do të ishte 10 vjeçar që do të parashikonte punën e gjithë jo shqiptarëve dhe jo më pak se 10%. Është strategji që fatkeqësisht nuk implementohet në nivel të plotë por nëse arrijmë që ta hartojmë planin e veprimit dhe insistoj të jetë 10 vjeçar atëherë për herë të parë do të kemi mekanizma konkret që gjitha institucionet do t’i përqafonin apo do të detyroheshin që prezencën e pakicave në institucione të jetë më e madhe”, u shpreh ai.
Meral Tejeci-Çela, këshilltare e lartë juridike në Institucionin e Avokatit të Popullit, tha se problemet mjedisore, përdorimi i gjuhës e pabarazia gjinore janë disa nga problemet e identifikuara nga takimet e realizuara.
“Problemet mjedisore ndotja e ajrit, ujit e tokës, si dhe mungesa vënies në kontroll apo e menaxhimit të zhurmës, kanë qenë disa nga problemet më të theksuara të ngritura në të gjitha thuajse komunat. Çështje shumë me rëndësi edhe mungesa e pjesëmarrjes së publikut në vendimmarrje, në proceset që ndërlidhen me mjedisin…Përdorimi i gjuhës dhe respektimi i të drejtave gjuhësore ka pas shqetësime të ndryshme të ngritura nga qytetarët nga komunitetet serb, si dhe turk për pamundësi të gjuhës amtare në procese të ndryshme gjyqësore administrative por edhe në shërbimet shëndetësore….Barazia gjinore dhe përfaqësimi në pozita publike mbetet në nivel shumë të ulët, sidomos në Komunën e Dragashit”, tha ajo.
Takimet e Avokatit të Popullit me qytetarët janë mundësuar nga Misioni i OSBE-së dhe janë mbajtur në Graçanicë, Rahovec, Klinë, Dragash, Mamush, Letnic dhe Shtërpce./KP
