Si bashkohen një spermë dhe një vezë së bashku ka qenë prej kohësh një mister.
Hulumtimi i ri nga shkencëtarët në Austri ofron të dhëna tërheqëse, duke treguar se fekondimi funksionon si një bravë dhe çelës në të gjithë mbretërinë e kafshëve, nga peshqit te njerëzit.
“Ne zbuluam këtë mekanizëm që është me të vërtetë thelbësor për të gjithë vertebrorët, për aq sa mund të themi,” tha bashkëautori Andrea Pauli në Institutin Kërkimor të Patologjisë Molekulare në Vjenë.
Ekipi zbuloi se tre proteina në spermë bashkohen për të formuar një lloj çelësi që zhbllokon vezën, duke lejuar spermën të ngjitet. Gjetjet e tyre, të nxjerra nga studimet në zebrafish, minj dhe qeliza njerëzore, tregojnë se si ky proces ka vazhduar gjatë miliona viteve të evolucionit.
Shkencëtarët kishin ditur më parë për dy proteina, një në sipërfaqen e spermës dhe një tjetër në membranën e vezës. Duke punuar me bashkëpunëtorë ndërkombëtarë, laboratori i Pauli përdori mjetin e inteligjencës artificiale të Google DeepMind, AlphaFold, zhvilluesit e të cilit u nderuan me çmimin Nobel në fillim të këtij muaji, për t’i ndihmuar ata të identifikojnë një proteinë të re që lejon lidhjen e parë molekulare midis spermës dhe vezës. Ata demonstruan gjithashtu se si funksionon te gjallesat.
Nuk dihej më parë se si proteinat “punonin së bashku si një ekip, në mënyrë që të lejonin spermën dhe vezën të njohin njëra-tjetrën,” tha Pauli.
Shkencëtarët ende nuk e dinë se si sperma futet në të vërtetë brenda vezës, pasi të ngjitet dhe shpresojnë të gërmojnë në atë më pas.
Përfundimisht, tha Pauli, një punë e tillë mund të ndihmojë shkencëtarët e tjerë të kuptojnë më mirë infertilitetin ose të zhvillojnë metoda të reja të kontrollit të lindjes.
Puna ofron objektiva për zhvillimin e kontraceptivëve meshkuj në veçanti, tha David Greenstein, një ekspert i gjenetikës dhe biologjisë qelizore në Universitetin e Minesotës, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
Studimi i fundit “theksoi gjithashtu rëndësinë e çmimit Nobel të këtij viti në kimi”, tha ai në një email./ AP.
