Sapo kishte mbushur 80 vjeç, këngëtari i famshëm italian ka humbur jetën rreth orës 16:00 në spitalin ‘San Raffaele’ në Milano ku ishte i shtruar prej disa kohësh.
Lajmin për ANSA e ka dhënë menaxheri i këngëtarit të famshëm italian, Danilo Mancuso i cili është shprehur se, ‘pas një sëmundje të gjatë, gjendja e këngëtarit ishte rënduar muajt e fundit’.
Toto Cutugno – 7 korrik 1943 – 22 gusht 2023:
Salvatore “Toto” Cutugno ishte një këngëtar-kantautor dhe muzikant italian i muzikës pop, i cili në kohën e Luftës së Ftohtë, u bë shpresa e popujve të stërshtypur nga rregjimet komuniste, përfshirë Shqipërinë, komuniste.
Rinia shqiptare, athere ajo që i kishte “syt e veshët” përtej brigjeve të Adriatikut, dhe veçanërisht, ajo djelmëria e kampeve të interrnimit, me këngët e perendimit( këngët e huaja), ato italiane, e “harronte” presekutimin dhe vujatjen .
Megjithse, ajo muzikë në atë kohë kishte një kosoto, dhe ishte një risk, që po të spinoheshe, dënoheshe edhe me burg, apo interrnim, ajo dëgjohej dhe këndohej në “heshtje” dhe “fshehurazi” sidomos nga të presekutuarit, në kampet e interrnimit dhe banorët e tjer në ato kampe.
Në kampet e interrnimit u lindën dhe u rritën në Shqipërinë komuniste, me “syt e veshët” te këngët e këngëtarët, artistët, e aktorët, francez, anglez, amerikan dhe në veçanti ata italian, nëpërmejt filmave të kohës, por edhe duke i dëgjuar në radio dhe më vonë duke i parë në televizion.
Toto Cutugno ishte më i njohur për këngën e tij hit mbarëbotërore, “L’Italiano”,(https://www.youtube.com/watch?v=syc78JzHGTs&t=221s) e lëshuar në albumin e tij të vitit 1983 me të njëjtin titull. Cutugno fitoi gjithashtu Eurovision Song Contest 1990 të mbajtur në Zagreb, Kroaci, ish-SFR Jugosllavi, me këngën “Insieme: 1992”, për të cilën ai shkroi tekstin dhe muzikën.
Jeta dhe karriera
Toto Cutugno lindi në Fosdinovo, Lunigiana, Toscana, nga një baba sicilian nga Barcellona Pozzo di Gotto dhe një nënë shtëpiake.Menjëherë pas lindjes së tij, familja u zhvendos në La Spezia, Liguria.
Ai filloi karrierën e tij muzikore si baterist, dhe më vonë formoi një grup disko Italo së bashku me Lino Losito dhe Mario Limongelli të quajtur Albatros. Ai gjithashtu filloi një karrierë si tekstshkrues, duke kontribuar me disa nga këngët më të njohura të këngëtarit francezo-amerikan Joe Dassin si “L’été indien”, “Et si tu n’existais pas” dhe “Le Jardin du Luxembourg” ( shkruar me Vito Pallavicinin). Ai gjithashtu shkroi “E hënën e martë… Laissez moi danser” të Dalidës (“Voglio l’anima” në versionin e saj italian), i cili arriti statusin e rekordit Platinum menjëherë pasi u publikua.
Në vitin 1976, Albatros mori pjesë për herë të parë në Festivalin e Muzikës në Sanremo duke përfunduar në vendin e tretë me këngën “Volo 504. Pas një tjetër suksesi në tabelë me këngën “Santamaria de Portugal”, Albatros u shpërbë në mënyrë efektive dhe Cutugno u përqendrua në karrierën e tij solo.
Në vitin 1980, Cutugno u kthye në Festivalin e Muzikës në Sanremo dhe fitoi me këngën “Solo noi” (“Vetëm ne”). Megjithatë, lidhja e Cutugno me festivalin mbahet mend kryesisht për “L’Italiano” (“Italiani”), një këngë që ai prezantoi në 1983. Fillimisht ishte menduar për Adriano Celentano, i cili nuk pranoi ta këndonte atë, përmbledhja e “L’Italiano”. nga disa prej tipareve sociale më të njohura të Italisë, e bëri këngën shumë të popullarizuar me emigrantët italianë. Edhe pse kënga përfundoi vetëm e pesta në Sanremo, ajo vazhdoi të bëhej hiti më i madh ndërkombëtar i Cutugno.
Cutugno do të përfundonte i dyti në gjashtë edicione të tjera të festivalit të Sanremos: në 1984 me këngën “Serenata” (“Serenata”); në vitin 1987 me “Figli” (“Djemtë” ose “Fëmijët”); në vitin 1988 me “Emozion” (“Emocione”); në vitin 1989 me këngën “Le mamme” (“Nënat”); në vitin 1990 me këngën “Gli amori” (“Loves”, por me titull “Good Love Gone Bad” në versionin e Ray Charles); dhe në vitin 2005 me Annalisa Minetti me këngën “Come noi nessuno al mondo” (“Askush tjetër në botë si ne”). Toto Cutugno mori pjesë në festival gjithsej 13 herë. Toto Cutugno ishte shumë popullor me italianët në vende të ndryshme të botës. Ai e pëlqeu veçanërisht Australinë me tre turne të suksesshëm në OZ në faza të ndryshme. Toto krijoi një miqësi të ngushtë me impresarion italo-australian Duane d Zigliotto.
Në vitin 1990 Cutugno fitoi Eurovision Song Contest në Zagreb me kompozimin e tij, “Insieme: 1992” (“Së bashku: 1992″), një baladë që festonte integrimin politik evropian dhe themelimin e Bashkimit Evropian. Së bashku me Gigliola Cinquetti, fituesja e mëparshme e Eurovizionit të Italisë, ai prezantoi konkursin e vitit 1991, i cili u organizua në Romë si rezultat i fitores së tij. Në moshën 46 vjeç, 302 ditë, Cutugno u bë fituesi më i vjetër i konkursit deri më sot, duke tejkaluar rekordin e vendosur nga André Claveau në 1958. Rekordi i Cutugno qëndroi deri në vitin 2000. Ai ishte gjithashtu fituesi i fundit për Italinë deri në Måneskin në 2021.
Në vitin 2007 Cutugno i mbijetoi një kanceri të prostatës me metastaza që i arrinin veshkat, iu nënshtrua një operacioni dhe iu hoq veshka e djathtë. Ai e konsideronte kolegun e tij Albano Carrisi si atë që e ndihmoi të zbulonte në kohë kancerin dhe ta ndihmonte në situatën.
Në mars 2019, një grup politikanësh nga Parlamenti ukrainas u përpoqën të ndalonin Cutugno nga performanca në Kiev, duke kërkuar përmes një letre të hapur kreut të shërbimeve të sigurisë të vendit, Vasyl Hrytsak, që të ndalonte këngëtarin të hynte në territorin ukrainas, duke e etiketuar atë si ” një mbështetës rus i luftës në Ukrainë”. Dy ditë më parë, këngëtari i tij italian Albano Carrisi ishte në listën e zezë në faqen e internetit të Ukrainës Myrotvorets.
Pavarësisht polemikave, koncerti u mbajt përfundimisht në Kiev më 23 mars.
Pjesëmarrjet e tij në Festivalin e Sanremos:
1976 Volo AZ504 me Albatros
1977 Gran premio me Albatros
1980 Solo noi
1983 L’italiano
1984 Serenata
1986 Azzurra malinconia
1987 Figli
1988 Emozioni
1989 Le mamme
1990 Gli amori dyshe me Ray Charles
1995 Voglio andare a vivere in campagna
1997 Faccia pulita
2005 Come noi nessuno al mondo dyshe me Annalisa Minetti
2010 Aeroplani
